Ο Σακχαρώδης Διαβήτης ή Σάκχαρο ή πιο γνωστό ως Ζάχαρο είναι μια χρόνια νόσος που χαρακτηρίζεται από διαταραχή στον μεταβολισμό των Υδατανθρακών ή πιο απλά στην αδυναμία του οργανισμού να τους χρησιμοποιήσει από τις τροφές, με αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
Οφείλεται σε μειονεκτική έκκριση και παραγωγή της ορμόνης Ινσουλίνης από το πάγκρεας ή σε διαταραχή δράσης της από τα κύτταρα του οργανισμού ή σε συνδυασμό των δύο.
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΑΚΧΑΡΩΔΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΗ
Ανάλογα με την μορφή διαταραχής στην Ινσουλίνη, ο Σακχαρώδης Διαβήτης ή ΣΔ, κατατάσσεται στους ακόλουθους τύπους :
ΣΔ τύπου Ι, γνωστός ως νεανικός ή ινσουλινοεξαρτώμενος όπου τα παγκρεατικά κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη καταστρέφονται με αυτοάνοσο μηχανισμό, δηλαδή από αντισώματα που παράγει ο ίδιος ο οργανισμός και αφορά άτομα κυρίως νεαρής ηλικίας
Σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ, που είναι ο συχνότερος τύπος και χαρακτηρίζεται από τη συνύπαρξη διαταραχής της έκκρισης και της δράσης της ινσουλίνης. Παλιότερα ονομάζονταν σακχαρώδης διαβήτης των ενηλίκων και μη ινσουλινοεξαρτώμενος σακχαρώδης διαβήτης.
Διαβήτης της Κύησης, δηλαδή για Σακχαρώδη Διαβήτη που πρωτοεμφανίζεται κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης
Άλλοι ειδικοί τύποι ΣΔ, που οφείλονται σε φάρμακα, ορμονικές διαταραχές, νοσήματα του παγκρέατος ή γενετικά σύνδρομα.
Ο ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΜΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ
Πάνω από 530 εκατομμύρια άνθρωπο σε όλο τον κόσμο ζούνε με διαβήτη. Ο αριθμός αυτός προβλέπεται ως το 2045 να αυξηθεί σε περισσότερα από 700 εκατομμύρια
Η τάση και στην χώρα μας παραμένει αυξητική
Στην Ελλάδα ο Διαβήτης αφορά περίπου 900.000 ανθρώπους
Από αυτούς η συντριπτική πλειοψηφία αφορά περιπτώσεις με ΣΔ Τύπου ΙΙ
Σχεδόν 1 στους 2 ενήλικες με Διαβήτη παραμένουν αδιάγνωστοι
3 στους 4 από αυτούς ανήκουν σε χαμηλά και μεσαία εισοδήματα
Περίπου 1.5 εκατομμύριο ανήλικοι σε όλο τον κόσμο εμφανίζουν ΣΔ Τύπου Ι
1 στις 6 γεννήσεις επηρεάζεται κάποια στιγμή της εγκυμοσύνης Διαβήτη Κύησης
Το προηγούμενο έτος τα στατιστικά έδειξαν ότι ο Διαβήτης σχετίζεται με περίπου 7 εκατομμύρια απώλειες συνανθρώπων μας. Το κόστος από τα Εθνικά Συστήματα Υγείας για την αντιμετώπιση του ανέρχεται σε 1 τρισεκατομμύριο Ευρώ
Τα τελευταία 50 χρόνια οι ασθενείς στην χώρα μας έχουν 4πλασιαστέι. Μόνο για το έτος 2021(lockdown) παρατηρήθηκε αύξηση τουλάχιστον 2% των ασθενών με ΣΔ τύπου Ι. Στο ΣΔ τύπου ΙΙ η αύξηση ξεπέρασε το 5%.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΑΚΧΑΡΩΔΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΗ
Στα αρχικά στάδια η νόσος συνήθως είναι εντελώς ασυμπτωματική και ο ασθενής δεν γνωρίζει ότι πάσχει. Όταν εμφανίζονται εκδηλώσεις από τα αυξημένα επίπεδα Σακχάρου στον οργανισμό, αυτές είναι:
Πολυουρία
Πολυδιψία
Πολυφαγία
Ξηροστομία
Κόπωση
Απώλεια Σωματικού Βάρους
Διαταραχές στην Όραση
ΧΡΟΝΙΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ
Οι χρόνιες επιπλοκές της νόσου που δυστυχώς είναι και ο τρόπος που εκδηλώνεται σε αρκετούς ασθενείς η νόσος καθώς παραμένουν αδιάγνωστοι για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι:
1η αιτία νεφρικής ανεπάρκειας που θα οδηγήσει σε Αιμοκάθαρση
1η αιτία που οδηγεί σε τύφλωση αυξάνοντας κατά 25 φορές τον κίνδυνο απώλειας της όρασης
1η αιτία μη τραυματικού ακρωτηριασμού των κάτω άκρων καθώς προκαλεί μόνιμες βλάβες στα περιφερικά αγγεία και νεύρα
Αυξάνει από 2 έως 4 φορές τον κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού αγγειακού επεισοδίου και καρδιακής νόσου
Προδιαθέτει για λοιμώξεις επηρεάζοντας την άμυνα του οργανισμού απέναντι σε Ιούς και Μικρόβια
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Ορισμένα άτομα έχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης Διαβήτη:
Άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 45 ετών
Άτομα που εμφανίζουν Κεντρικού τύπου Παχυσαρκία, δηλαδή Άντρες με περιφέρεια Μέσης άνω των 102 εκατοστών και Γυναίκες μεγαλύτερη των 88 εκατοστών
Άτομα με Δείκτη Μάζας Σώματος άνω του 30
Ιστορικό Διαβήτη στο στενό Συγγενικό περιβάλλον
Άτομα που εμφανίζουν Αρτηριακή Υπέρταση ή Καρδιαγγειακή Νόσο
Γυναίκες με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών
Γυναίκες που εμφάνισαν Διαβήτη Κύησης ή γέννησαν παιδί μεγαλύτερο από 4 kg
Άτομα που λαμβάνουν Φαρμακευτική αγωγή που αποδεδειγμένα αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης Διαβήτη (όπως πχ Κορτιζόνη)
Απουσία Σωματικής Άσκησης
Όταν οι παραπάνω παράγοντες απουσιάζουν, ο προσυμπτωματικός έλεγχος συνιστάται να αρχίζει σε ηλικία 45 ετών και να επαναλαμβάνεται μετά από 2 χρόνια.
Όταν όμως υπάρχουν παράγοντες κινδύνου συνιστάται συχνότερος επανέλεγχος.
ΠΟΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΦΑΝΕΡΩΝΟΥΝ ΔΙΑΒΗΤΗ;
Συνοπτικά, οι πιο διαδεδομένες εξετάσεις στην εργαστηριακή διερεύνηση του Διαβήτη είναι:
Μέτρηση Γλυκόζης Νηστείας (μετά από 8 -10 ώρες)
Μέτρηση Γλυκοζιωμένης Αιμοσφαιρίνης (HbA1C), η οποία φανερώνει τον μέσο όρο επιπέδων σακχάρου (γλυκόζης) στο αίμα τους τελευταίους 2-3 μήνες
Διενέργεια Καμπύλης ή Ανοχής Σακχάρου, με μέτρηση τιμών Σακχάρου σε νηστεία αλλά και σε διάστημα 2 ωρών μετά από λήψη προκαθορισμένης ποσότητας δ/τος Γλυκόζης
Εξειδικευμένο Ορμονικό Έλεγχο (Ινσουλίνη, C-Πεπτίδιο κτλ.) κυρίως σε μορφές ΣΔ τύπου Ι καθώς και Έλεγχο Αυτό-αντισωμάτων (Anti-GAD)
Γενική Εξέταση των Ούρων
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΡΟ-ΔΙΑΒΗΤΗΣ;
Είναι μια κατάσταση που συμβαίνει όταν το Σάκχαρο Νηστείας είναι ψηλότερα από το φυσιολογικό αλλά όχι αρκετά ώστε να γίνει σαφής η διάγνωση του Διαβήτη. Τα άτομα με προ-διαβήτη έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν την νόσο μελλοντικά και για αυτό καλό είναι να ελέγχονται τακτικότερα από τον γενικό πληθυσμό.
Η ΑΙΣΙΟΔΟΞΗ ΜΑΤΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΤΡΕΨΩ ΤΟΝ ΔΙΑΒΗΤΗ
Εξίσου σημαντική με την διάγνωση και αντιμετώπιση είναι και η πρόληψη του ΣΔ με τις έγκαιρες παρεμβάσεις σε παράγοντες κινδύνου όπως η κακή διατροφή, η παχυσαρκία και η καθιστική ζωή
Συστήνεται 30 λεπτά ήπιας σωματικής δραστηριότητας για 3 – 4 φορές την εβδομάδα ( περπάτημα, ποδήλατο, κολύμβηση, αερόβια άσκηση κτλ. )
Υιοθέτηση Μεσογειακής Διατροφής
Απώλεια 5 -10 % Σωματικού Βάρους σε όσους εμφανίζουν αύξηση
Έχει βρεθεί πως αν συνδυαστούν τα παραπάνω μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη Τύπου 2 κατά 58%!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Saman DM, Allen CI, Freitag LA, Harry ML, Sperl-Hillen JM, Ziegenfuss JY, Haapala JL, Crain AL, Desai JR, Ohnsorg KA, O’Connor PJ. Clinician perceptions of a clinical decision support system to reduce cardiovascular risk among prediabetes patients in a predominantly rural healthcare system. BMC Med Inform Decis Mak. 2022 Nov 19;22(1):301. doi: 10.1186/s12911-022-02032-z. PMID: 36402988.
Mao Y, Zhu Z, Pan S, Lin W, Liang J, Huang H, Li L, Wen J, Chen G. Value of machine learning algorithms for predicting diabetes risk: A subset analysis from a real-world retrospective cohort study. J Diabetes Investig. 2022 Nov 7. doi: 10.1111/jdi.13937. Epub ahead of print. PMID: 36345236.
Thomsen MN, Skytte MJ, Samkani A, Astrup A, Fenger M, Frystyk J, Hartmann B, Holst JJ, Larsen TM, Madsbad S, Magkos F, Rehfeld JF, Haugaard SB, Krarup T. Weight loss improves β-cell function independently of dietary carbohydrate restriction in people with type 2 diabetes: A 6-week randomized controlled trial. Front Nutr. 2022 Aug 19; 9:933118. doi: 10.3389/fnut.2022.933118. PMID: 36061897; PMCID: PMC9437620.
Δημήτρης Σπ.Τσαϊρίδης
MD, MsC, Βιοπαθολόγος-Μικροβιολόγος
κιν:6972779231 [email protected]
Χριστίνα Κ.Τσίγαλου
MD, PhD, Βιοπαθολόγος-Μικροβιολόγος
Επ.Καθηγήτρια Ιατρικής Μικροβιολογίας – Ανοσολογίας ΔΠΘ
κιν:6944193771 [email protected]
Κωνσταντίνος Ι. Αρβανιτίδης
Bsc, MD, PhD, Μοριακός Βιολόγος – Ιατρός
κιν:6944555538 [email protected]
