Παρόλο που η πανδημία ακολουθεί πορεία συνεχούς αποκλιμάκωσης και από σήμερα αναστέλλεται η υποχρεωτικότητα της μάσκας, έχει ήδη προαναγγελθεί από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας ως βέβαιος ο εμβολιασμός του συνόλου του πληθυσμού με την 4η δόση του εμβολίου το ερχόμενο Φθινόπωρο. Οι προσδοκίες πως αυτή θα μπορούσε να γίνει με τα εμβόλια νέας γενιάς που θα προσφέρουν μεγαλύτερη διάρκεια προστασίας και θα καλύπτουν τις μεταλλάξεις, φαίνεται πως διαψεύδονται.
Μιλώντας στο iatronet.gr, ο καθηγητής Φαρμακολογίας, Φαρμακογονιδιωματικής και Ιατρικής Ακριβείας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Ευάγγελος Μανωλόπουλος (φωτογραφία), εκτιμά πως η 4η δόση θα γίνει με το ίδιο εμβόλιο με το οποίο κάναμε και τις προηγούμενες ή ενδεχομένως από κάποια ελαφρώς βελτιωμένη του έκδοση, ενώ τοποθετεί στο 2023 τις σημαντικές εξελίξεις σε ό,τι αφορά τα εμβόλια νέας γενιάς.Remaining Time-0:00FullscreenMute
Ο καθηγητής στέλνει το μήνυμα πως δεν τελειώσαμε με την πανδημία και συνιστά τη συνέχιση της χρήσης μάσκας σε χώρους συνωστισμού.
Παράλληλα, κάνει αναφορά στα σημαντικά προληπτικά και θεραπευτικά όπλα που υπάρχουν σήμερα στη φαρέτρα της επιστήμης για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού, αλλά και της ευλογιάς των πιθήκων, για την οποία ξεκαθαρίζει πως “δεν είναι κάτι για το οποίο θα χάσουμε τον ύπνο μας”.
Ανανέωση της ανοσίας
Τι μπορεί να αλλάξει τόσο δραματικά ως τον Σεπτέμβριο, ώστε να προαναγγέλλεται από τώρα ως βέβαιη η 4η δόση στο σύνολο του πληθυσμού; “Δεν θα αλλάξει κάτι δραματικά. Απλά, από το φθινόπωρο θα κλειστούμε μέσα και μπορεί να έχουμε νέες εξάρσεις, σε συνδυασμό και με τη μείωση της ανοσίας”, απαντά ο κ. Μανωλόπουλος και προσθέτει: “Με τα σημερινά δεδομένα, η ανοσία σε υγιείς εμβολιασμένους με τρεις δόσεις φαίνεται να κρατάει σε καλό επίπεδο στους 6 – 7 μήνες, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη σοβαρή νόσο. Αλλά η υπόθεση που κάνουμε είναι ότι σε τρεις μήνες θα έχει ελαττωθεί σημαντικά και θα είμαστε όλοι πιο ευαίσθητοι απέναντι σε μια έκρηξη κρουσμάτων, ακόμη και με την Όμικρον. Οπότε, θα χρειαστούμε φρέσκο εμβολιασμό για να ανανεωθεί η ανοσία. Σε αυτήν την πολιτική κινούνται και άλλες χώρες της Ευρώπης“.
Με το ίδιο εμβόλιο
Σήμερα, βρίσκονται σε εξέλιξη πάνω από 200 ερευνητικές προσπάθειες για καλύτερα εμβόλια, κάποιες από τις οποίες είναι πολύ ώριμες. Ο στόχος είναι η ανάπτυξη εμβολίων που θα προκαλούν πιο μακρόχρονη ανοσία, που δεν θα είναι ευαίσθητα στις μεταλλάξεις και θα δρουν και πιο στοχευμένα στην είσοδο του ιού στο αναπνευστικό σύστημα. Ο καθηγητής δεν αναμένει πως αυτές οι προσπάθειες θα οδηγήσουν σε τελικό προϊόν μέσα στο τρέχον έτος.
“Πιστεύω ότι μέσα στο 2023 θα έχουμε νέα εμβόλια που θα είναι βελτιωμένα σε αυτές τις κατευθύνσεις. Τον Σεπτέμβριο, κατά πάσα πιθανότητα θα κάνουμε τα εμβόλια με τα οποία έχουμε ήδη εμβολιαστεί, δηλαδή τα δύο βασικά της Pfizer και της Moderna, τα οποία είναι πάρα πολύ καλά και σε αποτελεσματικότητα και σε ασφάλεια” σημειώνει, ενώ αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο κάποιων μικρών αλλαγών: “Οι ίδιες οι εταιρείες ξέρουμε ότι έχουν σχεδιάσει λίγο τροποποιημένα τα εμβόλιά τους, ώστε να είναι και λίγο αποτελεσματικά στα στελέχη με τη μετάλλαξη Όμικρον. Δοκιμάζονται ήδη, αλλά είναι ακόμα ζητούμενο αν αυτές οι μικρές αλλαγές θα φέρουν καλύτερα αποτελέσματα, δεν έχουμε ακόμη αποτελέσματα των κλινικών μελετών. Άρα, κρατώ μια επιφύλαξη ότι τον Σεπτέμβριο μπορεί να μην είναι η εντελώς αρχική έκδοση, αλλά μια νέα ελαφρώς βελτιωμένη. Όμως, αυτό δεν αποτελεί μεγάλη εξέλιξη”, τονίζει.
Σε ό,τι αφορά το πολυσυζητημένο πολυδύναμο εμβόλιο που θα αντιμετωπίζει όλες τις παραλλαγές και θα γίνεται μία φορά το χρόνο, όπως αυτό της γρίπης, υποστηρίζει πως αυτό είναι προς το παρόν μια υπόθεση. “Μπορεί, τελικά, να αποδειχτεί ότι τα εμβόλια που έχουμε ήδη κάνει επαρκούν και καλύπτουν ικανοποιητικά με μια αναμνηστική δόση κάθε χρόνο. Εγώ δεν θα ξαφνιαζόμουν αν συνέβαινε αυτό”, σημειώνει, προσθέτοντας πως οι πιο προχωρημένοι στόχοι θα είναι για παράδειγμα το εισπνεόμενο ρινικό εμβόλιο που θα δρα στον ρινοφάρυγγα και στους πνεύμονες, μειώνοντας και την πιθανότητα να θετικοποιηθεί κάποιος.
Τα φαρμακευτικά όπλα κατά της COVID-19
Ο κ. Μανωλόπουλος επισημαίνει πως δεν έχουμε τελειώσει με τον κορωνοϊό, ούτε με τις μάσκες, ως μέσο ατομικής προστασίας εκεί που πρέπει, παρά την άρση της υποχρεωτικότητας. Δεν κρύβει, ωστόσο και την αισιοδοξία του για την επόμενη μέρα, με δεδομένη την ανοσία που έχει “χτιστεί” αλλά και τα φαρμακευτικά όπλα που υπάρχουν πλέον διαθέσιμα.
Σε θεραπευτικό επίπεδο, πρώτη επιλογή είναι το αντιιικό Paxlovid της Pfizer, με προστασία κατά 90% από τη βαριά νόσο. “Θέλει λίγη προσοχή σχετικά με αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα που παίρνει ο ασθενής, όπως για την χοληστερόλη, αλλά αυτό μπορεί να διαχειριστεί γιατί χορηγείται μόνο για πέντε μέρες και η θεραπεία μπορεί να διακοπεί για αυτό το διάστημα”, σημειώνει.
Ως δεύτερη επιλογή, για ομάδες υψηλού κινδύνου, παραμένει η ρεμδεσιβίρη, με παρόμοια επίπεδα προστασίας σε τρεις δόσεις, αλλά με την ιδιαιτερότητα ότι είναι ενδοφλέβιο και χρειάζεται τρεις επισκέψεις στα εξωτερικά ιατρεία για την χορήγησή του.
Το αντίσωμα της AstraZeneca που προστέθηκε πρόσφατα, μπορεί να χορηγηθεί τόσο προφυλακτικά – λειτουργώντας σαν εμβόλιο- όσο και θεραπευτικά, και δίνει σημαντική βοήθεια σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα
Η μολνοπιραβίρη της Merck παραμένει ως λύση, αλλά τελευταία στη λίστα επιλογών λόγω χαμηλής αποτελεσματικότητας.
Ευλογιά πιθήκων: Δεν θα χάσουμε τον ύπνο μας
Αναφερόμενος στην ευλογιά πιθήκων ο κ. Μανωλόπουλος υπογραμμίζει πως δεν έχει την ίδια επικινδυνότητα με τον κορωνοϊό, καθώς είναι πολύ πιο δύσκολη η μετάδοσή του, πολύ πιο εμφανή τα συμπτώματα, ενώ υπάρχουν εμβόλια και φάρμακα που θα χρησιμοποιηθούν αν χρειαστεί.
“Δεν είναι κορωνοϊός, είναι κάτι που πρέπει να χάσουμε τον ύπνο μας. Ακόμα κι αν κάτι προκύψει έχουμε τα όπλα για να το διαχειριστούμε”, επισημαίνει.
Διευκρινίζει πως τα εμβόλια για την ευλογιά είναι λίγο “βαριά” και πρέπει να χορηγούνται με μεγαλύτερη ζύγιση κόστους – οφέλους. “Τα παλιότερα που έχουμε είναι από ζωντανό ιό, κι έτσι το ίδιο το εμβόλιο μπορεί να δώσει αρκετά συμπτώματα ευλογιάς στο άτομο. Υπάρχει και το νεότερο που έχει εγκριθεί στην Ε.Ε. το οποίο έχει τροποποιημένο ιό και είναι λιγότερο βαρύ. Η χορήγηση γίνεται μόνο στα άτομα που είναι γύρω από το κρούσμα και έχουν έρθει σε επαφή μαζί του”.
Σε ό,τι αφορά τα αντιιικά φάρμακα, το tecovirimat που έχει εγκριθεί στην Ευρώπη (2018) και στις ΗΠΑ (2019) δεν έχει δοκιμαστεί σε ανθρώπους, καθώς δεν υπάρχει ευλογιά για να γίνουν κλινικές δοκιμές, ενώ ένα άλλο σκεύασμα που υπάρχει ως δεύτερη επιλογή είναι επίσης ένα βαρύ φάρμακο που πρέπει να χορηγείται με προσοχή. “Τα φάρμακα και τα εμβόλια σε μεγάλο βαθμό υπάρχουν και σε στοκ στις μεγάλες χώρες, από φόβο για βιολογικό πόλεμο. Ο ιός της ευλογιάς είναι ένα από τα όπλα του βιολογικού πολέμου. Μπορεί να μη σκοτώνει, αλλά προκαλεί βλάβες για καιρό, τα εξανθήματα στο σώμα και άλλα πολύ δυσάρεστα συμπτώματα”, καταλήγει.
