Η οικονομική κρίση και η αύξηση στο κόστος της ηλεκτρικής θέρμανσης, στρέφει όλο και περισσότερους στο τζάκι ή στην χρήση σόμπας υγραερίου ή σε σόμπες εν γένει, παρότι και οι τρεις τρόποι θέρμανσης παράγουν μικροσωματίδια τα οποία προκαλούν πνευμονικές βλάβες και κακοήθεια ή επιδεινώνουν την Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια. Ο μόνος φορέας μέχρι στιγμής που πήρε θέση ειδικά στο πρόβλημα με τα τζάκια και τα καυσόξυλα, είναι η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία (ΕΑΕ), μέσω του προέδρου της, χειρουργού ογκολόγου Ευάγγελου Φιλόπουλου.
Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, ήδη από το 2020, ζητούσε από την πολιτεία για λόγους υγείας –ειδικά όσων ζουν στα αστικά κέντρα– να απαγορευθεί η εγκατάσταση τζακιού και η χρήση καυσόξυλων. Ο κ. Φιλόπουλος αναφέρει τώρα ότι η χρήση τζακιών και η στροφή του κόσμου σε καυσόξυλα και πέλετ θα προκαλέσει περισσότερα και σοβαρά προβλήματα υγείας λόγω των μικροσωματιδίων. Σε συνέντευξή του προς την ιστοσελίδα iatropedia.gr o πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας εξηγεί ότι τα μικροσωματίδια ενοχοποιούνται κάθε χρόνο, για 450.000 πρόωρους θανάτους στην Ευρώπη και πάνω από 15.000 στην Ελλάδα.
Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία ετοιμάζεται, μάλιστα, να εκδώσει τις επόμενες μέρες σχετική ανακοίνωση, στην οποία θα επισημαίνει τους κινδύνους. «Εκείνο που μας κάνει να αισθανόμαστε άβολα, αλλά δεν θα σταματήσουμε την εκστρατεία μας, είναι ότι όντως ο κόσμος έχει προβλήματα θέρμανσης. Όμως κι εμείς δεν μπορούμε να βάλουμε στην άκρη το καθήκον μας να προειδοποιούμε για τις συνέπειες που υπάρχουν στην υγεία. Δεν είμαστε Πολιτεία για να λύνουμε τα θέματα, ούτε είμαστε η πλειοψηφία του πληθυσμού για να αποφασίσουμε να κάνουμε κάτι όλοι μαζί. Εμείς οφείλουμε ως εκπρόσωποι ενός Οργανισμού με την ιστορία, την ακεραιότητα και την ανεξαρτησία της ΕΑΕ να τονίσουμε το επικίνδυνο της καύσης των ξύλων», σημειώνει ο κ. Φιλόπουλος.
Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία έχει αναλύσει και κατά το παρελθόν το πρόβλημα της ρύπανσης τόσο του χώρου στον οποίο κατοικούμε όσο και της ατμόσφαιρας μέσα στην οποία εργαζόμαστε και κινούμαστε (στην ατμόσφαιρα της πόλης), αναφερόμενη στις μεγάλες ποσότητες πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων (PAHs), βενζολίου, διοξινών και αιωρούμενων σωματιδίων που εκύονται από τις καύσεις. Μάλιστα τα πιο μικρά από αυτά, τα PM 2,5μm, διεισδύουν και εγκαθίστανται πολύ βαθιά στις κυψελίδες του πνεύμονα και από εκεί περνούν στην κυκλοφορία του αίματος και φτάνουν σε διάφορα όργανα του σώματος.
«Η ανησυχία για την υγεία είναι ότι παράγονται χημικές ουσίες οι οποίες είναι επικίνδυνες για τον οργανισμό, τόσο μέσα στο σπίτι που καίει ένα τζάκι, όσο και έξω από το σπίτι, καθώς γεμίζει από την καμινάδα όλη η γειτονιά με αυτή την χαρακτηριστική μυρωδιά. Αυτή η μυρωδιά είναι ένδειξη ότι κυκλοφορούν στον αέρα ουσίες επικίνδυνες. Τα μικροσωματίδια, όπως αναφέρεται στην ΕΕ, προκαλούν πάνω από 450.000 πρόωρους θανάτους τον χρόνο, ιδίως από πνεύμονα και από καρδιά. Κυρίως δηλαδή, από καρκίνο του πνεύμονα, αλλά και από άλλους καρκίνους σε μικρότερη συχνότητα», αναφέρει ο κ. Φιλόπουλος.
“Γυρνάμε πολλές δεκαετίες πίσω”
Υπάρχουν και άμεσες βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις, καθώς πολλοί άνθρωποι και παιδιά διαμαρτύρονται για δύσπνοια, ή έχουν έντονο βήχα. Περισσότερο ευάλωτοι είναι οι άνθρωποι με υποκείμενα νοσήματα και τα παιδιά. Ο κ. Φιλόπουλος είπε σχετικά: «Βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις έχουν παρατηρηθεί σε παιδιά ή σε ανθρώπους που έχουν συννοσηρότητες -κυρίως ασθένειες των πνευμόνων. Διαμαρτύρονται συχνά ότι δεν αισθάνονται καλά, ότι έχουν δύσπνοια, ή βήχα, δείγμα ότι κάτι δεν πάει καλά. Από την άλλη είναι δύσκολο να καταγραφούν ακριβώς οι άμεσες ή και οι μεσομακροπρόθεσμες επιπτώσεις γιατί αυτό προϋποθέτει παρατήρηση πάρα πολλών ετών. Χρειάζεται αποκλεισμός άλλων καταστάσεων που δημιουργούν παρόμοια προβλήματα, γεγονός που είναι εξαιρετικά δύσκολο».
Η μεγάλη πυκνότητα αιωρούμενων σωματιδίων στον αέρα, σύμφωνα με όλες τις μελέτες και τις διαπιστώσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), προκαλεί πολλαπλασιασμό της συχνότητας εμφάνισης καρκίνου (σ’ όσους είναι εκτεθειμένοι σ΄ αυτά), αλλά και πληθώρα άλλων ασθενειών. Αποτελεί δε, επιπλέον αιτία ατμοσφαιρικής ρύπανσης πολύ μεγαλύτερη απ’ αυτήν που προκαλούν τα καυσαέρια των αυτοκινήτων. Για τον λόγο αυτό, το πρόβλημα πολλαπλασιάζεται στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας, λέει ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας:
«Αυτό συμβαίνει κυρίως στις μεγάλες πόλεις, να το τονίσουμε. Η Αθήνα δεν έχει καλό εξαερισμό και έχει μεγαλύτερη μόλυνση. Επίσης, στα Ιωάννινα, στη Λάρισα, σε πόλεις της βόρειας Ελλάδας, η μόλυνση είναι πάρα πολύ μεγάλη. Ειδικά αυτές οι πόλεις της βόρειας Ελλάδας, αλλά και της νότιας, π.χ. η Πάτρα, έχουν και εισαγόμενη ατμοσφαιρική μόλυνση από γειτονικά κράτη, αλλά και από άλλες αιτίες, π.χ. τα λιμάνια είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένα από τα φουγάρα των πλοίων, που οι εκπομπές τους είναι ιδιαίτερα ρυπογόνες και καρκινογόνες, και κανείς δεν μιλάει γι’ αυτό», σημειώνει ο κ. Φιλόπουλος.
Όπως λέει, η ενεργειακή κρίση μας γυρίζει πολλές δεκαετίες πίσω σε θέματα περιβάλλοντος και υγείας και θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να ξαναγυρίσουμε σε λιγότερο ρυπογόνες μορφές ενέργειας. «Δυστυχώς η εποχή μας έχει διολισθήσει σε μία έντονη οπισθοδρόμηση, η οποία όλοι ελπίζουμε να τερματιστεί γρήγορα, αλλά κανείς δεν γνωρίζει το πότε. Αλλά σίγουρα θα πάρει χρόνια μέχρι να ξαναβρούμε ένα ρυθμό προς ηπιότερες μορφές ενέργειας που να είναι λιγότερο ρυπογόνες όχι μόνο γιατί επηρεάζουν το κλίμα, αλλά γιατί κάνουν κακό και στην υγεία μας», τονίζει ο Ευάγγελος Φιλόπουλος.
Ανησυχούν οι επιστήμονες
Οι επιστήμονες είναι ιδιαίτερα ανήσυχοι, όπως λέει, ενώ ταυτόχρονα κατανοούν την αναγκαιότητα παρεμβάσεων λόγω της ενεργειακής κρίσης: «Έχουμε μεγάλη ανησυχία, αλλά έχουμε και κατανόηση ότι δεν μπορεί ο κόσμος να παγώσει. Όμως από την άλλη μεριά πιστεύουμε ότι μπορεί κανένας να πάρει μέτρα συλλογικά -ιδίως στις πολυκατοικίες- ώστε να κατανείμει σωστά τη θέρμανση για να μην υπάρχει πρόβλημα. Και στο κάτω κάτω δεν χρειάζεται να κυκλοφορούμε με το φανελάκι μέσα στο σπίτι το χειμώνα. Να είμαστε καλύτερα ντυμένοι. Κανείς εντούτοις δεν αμφισβητεί τα δεδομένα που ανέφερα προηγουμένως για την επίδραση που έχουν τα μικροσωματίδια ή η εκπομπή του παραγόμενου καπνού από την καύση ορυκτών και κυρίως ξύλων για τα τζάκια», λέει ο ειδικός.
Υπενθυμίζεται ότι η ΕΑΕ μόλις προ διετίας είχε ζητήσει τα εξής από την Πολιτεία: Νομοθετική απαγόρευση της καύσης ξύλων σε αστικά κέντρα και πρόνοια για τους ελέγχους και τις αναλογούσες ποινές στους παραβάτες, απαγόρευση από την πολεοδομία έγκρισης για ανέγερση κατοικιών στο ευρύτερο λεκανοπέδιο της Αττικής (και σε άλλες πόλεις) όταν σ’ αυτά προβλέπεται η κατασκευή τζακιών, παροχή κατάλληλων οικονομικών κινήτρων ώστε να μπορούν τα νοικοκυριά να απαλλαγούν από τα τζάκια και να κάνουν χρήση φυσικού αερίου ή καλής ποιότητας πετρελαίου ή ηλεκτρικών συσκευών.
«Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία επισημαίνει ότι εάν κάποιος θέλει να καίει ξύλα στο τζάκι του, δεν είναι δικαίωμα του να το κάνει, γιατί με την πράξη του αυτή, όπως έχουν δείξει οι μελέτες, θέτει σε κίνδυνο και όσους κατοικούν σε γειτονικά σπίτια και ακόμα μακρύτερα. Αν η απαγόρευση του καπνίσματος ορθώς προωθήθηκε για να προστατεύσει τους πολίτες από το παθητικό κάπνισμα, γεννάται η απορία – που θα μετατραπεί σε αγανάκτηση- πώς η Πολιτεία αδιαφορεί γι’ αυτήν την μεγαλύτερη σε ένταση και έκταση παθητική έκθεση τόσων πολλών πολιτών στους ρύπους από την καύση ξύλων», κατέληγε η τότε ανακοίνωση.
