Η Κυριακή του Πάσχα είναι μια από τις σπουδαιότερες γιορτές της ορθοδοξίας, με τους χριστιανούς σε ολόκληρη την υφήλιο να γιορτάζουν την Ανάσταση του Ιησού, μετά από μια μεγάλη περίοδο κατανυκτικής νηστείας.
Ετυμολογικά, η λέξη προέρχεται από αραμαϊκό «πασ’ά» και το εβραϊκό «πεσάχ» (διάβαση), κάνοντας δηλαδή αναφορά στο πέρασμα του Χριστού από το θάνατο στη ζωή.
Μολονότι τα Χριστούγεννα, η άλλη μεγάλη γιορτή του χριστιανισμού εορτάζονται την ίδια μέρα από το μεγαλύτερο μέρος του δυτικού πολιτισμού, το Πάσχα αποτελεί ένα από τα σημεία αντιλογίας μεταξύ των Ορθόδοξων και των Καθολικών, οι οποίοι και τιμούν την ημέρα αυτή σε διαφορετικές ημερομηνίες.
Έτσι, η καθολική εκκλησία γιορτάζει το Πάσχα μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου, περίπου ένα μήνα πριν το Πάσχα της ορθοδοξίας, το οποίο και λαμβάνει χώρα μεταξύ Απριλίου και Μαΐου.
Γιατί το Πάσχα είναι κινητή εορτή – Πότε γιορτάζουμε το Πάσχα
Όλοι μας ξέρουμε πως το Πάσχα είναι μια εορτή κινητή, ωστόσο, λίγοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν πώς υπολογίζουμε την ημερομηνία του κάθε χρόνο.
Όπως εξηγεί το «Παλιό Ημερολόγιο του Αγρότη», η Λαμπρή έρχεται κάθε χρόνο, την πρώτη Κυριακή μετά το Πασχαλινό Φεγγάρι, την πρώτη πανσέληνο, δηλαδή που εμφανίζεται μετά την εαρινή ισημερία. Αυτός είναι και ο λόγος που η πανσέληνος του Απριλίου αποκαλείται συχνά ως το «Πασχαλινό Φεγγάρι», όταν λαμβάνει χώρα μετά την εαρινή ισημερία.
Εντούτοις, σύμφωνα με την παραπάνω λογική αυτή τη χρονιά θα περίμενε κανείς πως το Πάσχα θα είχε ήδη παρέλθει την περασμένη Κυριακή, 17 Απριλίου, αμέσως μετά την «Ροζ» πανσέληνο του Σαββάτου (16 Απριλίου).
Είναι, όμως, γνωστό πως το Πάσχα για το 2022 πέφτει στις 24 Απριλίου. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Η εξήγηση είναι απλή και έχει να κάνει με μια εγκύκλιο επιστολή του Μεγάλου Κωνσταντίνου από το 325 μ.Χ., ο οποίος και θέσπισε τον «Όρο της Νίκαιας», σύμφωνα με τον οποίο:
«Το Πάσχα θα πρέπει να εορτάζεται την Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο της άνοιξης και αν η πανσέληνος συμβεί Κυριακή τότε να εορτάζεται την επομένη Κυριακή».
Έτσι, οι καθολικοί φέτος γιόρτασαν το Πάσχα την Κυριακή 17 Απριλίου, ενώ εμείς θα το τιμήσουμε την αμέσως επόμενη, δηλαδή την Κυριακή 24 Απριλίου.
Η Α’ Οικουμενική Σύνοδος που συγκάλεσε ο Μέγας Κωνσταντίνος, μάλιστα, ανέθεσε στον εκάστοτε πατριάρχη Αλεξανδρείας να γνωστοποιεί κάθε χρόνο στις άλλες Εκκλησίες την ημερομηνία του Πάσχα, αφότου πρώτα υπολογίσει με τη βοήθεια των αστρονόμων της πόλης την ημερομηνία της πρώτης εαρινής πανσελήνου.
Τι γιορτάζουμε
Όπως είναι γνωστό, το Πάσχα γιορτάζουμε την Ανάσταση του Ιησού, τρεις ημέρες μετά την πένθιμη σταύρωσή του, η οποία και τιμάται τη Μεγάλη Παρασκευή.
Σύμφωνα με τις Εβραϊκές Γραφές, το Πάσχα αποτελούσε ανάμνηση της εξόδου από την δουλεία της Αιγύπτου, υπό την ηγεσία του Μωυσή μέσω θεϊκής παρέμβασης.
Μολονότι αρκετοί θεωρούν πως η Μεγάλη Εβδομάδα ξεκινά από το πρωί της Μεγάλης Δευτέρας, ωστόσο, με βάση την ορθόδοξη παράδοση, η ενάρξή της πραγματοποιείται ήδη από την Κυριακή των Βαΐων, η οποία συμβολίζει την είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, ενώ η πασχαλινή περίοδο διαρκεί για δύο εβδομάδες, με την τελευταία μέρα να είναι η Κυριακή του Θωμά.
Αυτό συμβαίνει επειδή η εκκλησία έχει αποφασίσει από την αρχή της Μεγάλης Εβδομάδας να ψάλλεται ο όρθρος της επόμενης ημέρας, έτσι ώστε να καταφέρουν όσο δυνατόν περισσότεροι πιστοί να μετάσχουν στις Ακολουθίες. Επίσημα, λοιπόν, η Μεγάλη Εβδομάδα ξεκινά μια μέρα πριν από τη Μεγάλη Δευτέρα, καθότι ο Όρθρος της ψάλλεται το βράδυ της Κυριακής των Βαΐων- και ομοίως συμβαίνει και με τις υπόλοιπες ημέρες.
Ο σκοπός της εβδομάδας που προηγείται της Λαμπρής καθώς και των τελετών που έχουν καθιερωθεί κατά τη διάρκειά της είναι οι πιστοί να λάβουν μέρος στο Θείο Δράμα, να συμπορευτούν και να συμπάσχουν με τον Ιησού, μετανιώνοντας ειλικρινά για τις αμαρτίες τους, έτσι ώστε να σωθούν, μέσα από το δρόμο που ο ίδιος χάραξε.
Η εβδομάδα αυτή, που καλείται και ως «Εβδομάδα των Παθών», είναι λοιπόν αφιερωμένη στα Άγια Πάθη του Ιησού Χριστού, πριν την Ανάσταση και την Ανάληψή Του και έχει ονομαστεί ως «Μεγάλη», σε ανάμνηση των ιδιαίτερα σημαντικών («Μεγάλων») για την ορθόδοξη πίστη γεγονότων που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκειά της.
Τα έθιμα
Τα έθιμα που έχουν καθιερωθεί για την πασχαλινή περίοδο είναι πολλά, με κάποια να γιορτάζονται σε ολόκληρη την Ελλάδα και άλλα κατά τόπους.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα τοπικών πασχαλινών εθίμων είναι τα φωτεινά αερόστατα που υψώνονται το βράδυ της Ανάστασης στο χωριό Λεωνίδιο της Πελοποννήσου και ο σαϊτοπόλεμος στη Μεσσηνία, όπου οι κάτοικοι διαγωνίζονται σε «μπουλούκια» οπλισμένοι με σαΐτες (χαρτονένιους σωλήνες γεμάτους μπαρούτι).
Φυσικά, δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε την αναφορά των «Μπότηδων» στην Κέρκυρα, όπου το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου οι πιστοί χτυπούν οι καμπάνες των εκκλησιών και από τα παράθυρα των σπιτιών πέφτουν κατά χιλιάδες, πήλινα δοχεία γεμάτα νερό (Μπότηδες) στους δρόμους, με μεγάλο κρότο.
Ένα έθιμο, το οποίο συμβαίνει κατά τόπους σε πολλά νησιά (π.χ: Μήλος, Μύκονος, Σέριφος, Σίφνος) αλλά και διάφορες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας (π.χ: Αργολίδα, Άρτα, Αίγιο) είναι και το «Κάψιμο του Ιούδα», το οποίο έχει τις ρίζες του στους πρωτοχριστιανικούς χρόνους και καλεί τους χριστιανούς να περιφέρουν ένα μεγάλο ομοίωμα του προδότη μαθητή του Ιησού και στη συνέχεια να του βάλουν φωτιά, εν μέσω πανηγυρισμών.
Πηγή: ieidiseis.gr
