Το έθιμο του Κλήδωνα αναβίωσε στην Αλεξανδρούπολη από τον Πολιτιστικό & Λαογραφικό Σύλλογο Παραδοσιακών Χορών “ΑΚΡΙΤΕΣ”. Μικροί και μεγάλοι, πήδηξαν πάνω από την φωτιά κρατώντας ζωντανή την παράδοση.
Το έθιμο του Κλήδονα
Πρόκειται για ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα και του οποίου η πρώτη γραπτή περιγραφή αναφέρεται στα βυζαντινά χρόνια. Ήταν κορυφαίο έθιμο των Θρακών και οι φωτιές του Αϊ-Γιάννη του Κλήδονα, (24 Ιουνίου, τα Γενέθλια του Ιωάννη). «Κλείδων» σημαίνει μαντικός ψίθυρος, οιωνός (σημάδι), φωνή προφητική. Συνδέθηκε δε με τον Άγιο Ιωάννη, ο οποίος ως γνωστό προφήτευσε την γέννηση του Κυρίου μας. Το πήδημα πάνω από τις φλόγες ήταν για τους αρχαίους ένα έθιμο καθαρτήριο και «διαβατήριο». Με αυτό τον τρόπο καθαρίζονταν με την δύναμη της φωτιάς και έμπαιναν στη νέα περίοδο που άρχιζε.
Ο «Κλήδονας» είναι επίσης μια λαϊκή μαντική διαδικασία, από τις πιο τελετουργικές όλων των παραδόσεων του τόπου μας, σύμφωνα με τον οποίο αποκαλύπτεται στις άγαμες κοπέλες η ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου.
Την παραμονή του Αη-Γιαννιού, οι ανύπανδρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού, όπου αναθέτουν σε κάποιο μέλος της συντροφιάς, συνήθως σε μια «Μαρία» (στη Θράκη ο ρόλος αυτός δίνεται στην ονομαζόμενη «Καλλινίτσα»), της οποίας και οι δύο γονείς είναι εν ζωή, να φέρει από το πηγάδι ή την πηγή το «αμίλητο νερό».
Η ονομασία αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι η εν λόγω κοπέλα και η συνοδεία της πρέπει να ολοκληρώσουν την αποστολή αυτή, τηρώντας απόλυτη σιωπή.
Επιστρέφοντας στο σπίτι όπου τελείται ο κλήδονας, το νερό αδειάζεται σε πήλινο -ως επί το πλείστον- δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα αντικείμενο, το λεγόμενο ριζικάρι. Συνήθως, πρόκειται για κάποιο προσωπικό αντικείμενο, συχνά μάλιστα πολύτιμο.
Στη συνέχεια, το δοχείο σκεπάζεται με κόκκινο ύφασμα «κλειδώνεται» και τοποθετείται σε ανοιχτό χώρο.
«Κλειδώνουμε τον κλήδονα με τ’ Αγιαννιού τη χάρη, κι όποια ‘χει καλό ριζικό να δώσει να τον πάρει».
Εκεί παραμένει όλη τη νύχτα υπό το φως των άστρων, για να «ξαστριστεί».
Οι κοπέλες επιστρέφουν ύστερα στα σπίτια τους. Λέγεται ότι τη νύχτα αυτή θα δουν στα όνειρα τους το μελλοντικό τους σύζυγο.
Δείτε το βίντεο από τη ζωντανή σύνδεση του focustonevro.gr:
Το έθιμο του Κλήδωνα θα αναβίωσει και το Σάββατο 24 Ιουνίου 2023, στις 8:00μ.μ., στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, από την 2η Ένωση Παλαιών Προσκόπων Αλεξανδρούπολης.
