Στην καρδιά της Αλεξανδρουπόλεως και στο μοναδικό λόφο της είναι κτισμένος ο Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Νικολάου, του πολιούχου της. Η ιστορία της πόλεως είναι συνυφασμένη με το Ναό, επειδή τόσο το μικρό αρχικό κτίσμα όσο και το σημερινό μεγαλόπρεπο αποτέλεσε το πρώτο κύτταρο ανάπτυξης της πόλης μας. O Ιερός Ναός γνώρισε τις δόξες και τις δοκιμασίες, τις χαρές και τις θλίψεις της τοπικής ιστορίας. Περισσότερο από την ιστορία του όμως, ο Ναός απoτέλεσε την πνευματική μήτρα, μέσα στην οποία τα Μυστήρια της Ορθοδόξου τοπικής Εκκλησίας και οι αγιαστικές τελετές αναγέννησαν εκατοντάδες χιλιάδες πιστών με την Θεία Κοινωνία, με την βάπτιση των παιδιών μας, με τον γάμο των γονιών μας και με την έξοδο των συγγενών μας από αυτόν τον κόσμο για περισσότερο από μία εκατονταετία.
Χτίστηκε για πρώτη φορά γύρω στο 1860, μια μικρή ξύλινη εκκλησία, εκεί όπου σήμερα είναι το πάρκο της πλατείας του. Στα 1890 ο επιχώριος Μητροπολίτης Αίνου μετέφερε την έδρα του από την Αίνο (σημ. Τουρκία) στο Δεδέ-αγάτς (σημ. Αλεξανδρούπολη), δίνοντας έτσι μεγαλύτερη βαρύτητα στην περιοχή. Ξεκίνησε αμέσως το κτίσιμο μιας καινούργιας εκκλησίας που θα αντικαθιστούσε την μικρή παλιά.
Ο νέος μεγαλοπρεπής Μητροπολιτικός Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου θεμελιώθηκε το 1892 και εγκαινιάστηκε το 1901 από τον τότε Μητροπολίτη Αίνου, Γερμανό Θεοτοκά.
Πρόκειται για πετρόκτιστη βασιλική με τρούλο και δύο κωδωνοστάσια που ανυψώθηκαν το 1908 με δωρεά του τότε πρόξενου της Αυστροουγγαρίας στην περιοχή, Βλασίου Σούχωρ.
Μέσα στον Ναό υπογράφτηκε το 1920 το πρωτόκολλο των Ελευθερίων της πόλεως. Το τέμπλο του είναι «έργον Περγαμηνέλλη εκ Μυτιλήνης, 1932». Ο Ναός ανακαινίσθηκε τα τελευταία πενήντα χρόνια άλλες τρεις φορές, το 1974, το 2005 και το 2012.
Στον Ναό φυλάσσονται η ξυλόγλυπτη εικόνα της Παναγίας της Τριφώτισσας, έργο του 13ου αιώνα από την Αίνο, η εικόνα της Παναγίας της Μαυροφορούσας, την οποία έφεραν στην Ελλάδα πρόσφυγες από την Ανατ. Θράκη, τεμάχιο λειψάνου του πολιούχου της πόλεως Αγίου Νικολάου, επισκόπου Μύρων της Λυκίας, η τιμία κάρα του αγίου Νικολάου, ενός εκ των Τεσσαράκοντα Μαρτύρων της λίμνης Σεβαστείας, και λείψανα εκ των Πέντε Νεομαρτύρων της Σαμοθράκης και άλλων αγίων.
Πηγή: Ιερά Μητρόπολη Αλεξανδρούπολης
