Λόγω της γεωγραφικής και γεωστρατηγικής της θέσης, ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ασία, «διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στις διάφορες περιόδους της ελληνικής ιστορίας, συμβάλλοντας στη διατήρηση και ανάπτυξη του ελληνικού πολιτισμού σε μια περιοχή που βρισκόταν μακριά από τα γνωστά κέντρα της νότιας Ελλάδας».
Η ελληνική σήμερα Θράκη, γνωστή ως Δυτική Θράκη, αποτελεί μικρό τμήμα του εκτεταμένου χώρου της αρχαίας Θράκης που εκτεινόταν από το Αιγαίο πέλαγος ως τον Δούναβη και από τη γειτονική Μακεδονία ως τον Ελλήσποντο, τον Βόσπορο και τον Εύξεινο Πόντο. Λόγω της γεωγραφικής και γεωστρατηγικής της θέσης, ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ασία, «διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στις διάφορες περιόδους της ελληνικής ιστορίας, συμβάλλοντας στη διατήρηση και ανάπτυξη του ελληνικού πολιτισμού σε μια περιοχή που βρισκόταν μακριά από τα γνωστά κέντρα της νότιας Ελλάδας» σύμφωνα με τον Διαμάντη Τριαντάφυλλο, επίτιμο έφορο αρχαιοτήτων. Ο ανασκαφέας της Δοξιπάρας, με τα πολύτιμα όσο και πρωτότυπα ευρήματα, αναφέρθηκε στη Θράκη κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στο Μουσείο της Ακρόπολης. Η εκδήλωση έγινε για την παρουσίαση του τόμου «Μακεδονία-Θράκη» (σειρά Αρχαιολογία, εκδόσεις Μέλισσα).
Ο αρχαιολόγος σημειώνει πως η πρώιμη εποχή του Σιδήρου (1050-650 π.Χ.), συνδέεται με την παρουσία των θρακικών νομαδικών φύλων στις ορεινές περιοχές της Ροδόπης και του Ισμάρου, αλλά και σε χαμηλότερα υψώματα των πεδινών περιοχών. Ο Όμηρος αναφέρει τους Κίκονες ανάμεσα στον Έβρο και τη λίμνη Βιστονίδα, την πόλη τους Ίσμαρο, τον πόλεμο Οδυσσέα-Κικόνων και τα δώρα από χρυσό και άργυρο που πρόσφερε στον Οδυσσέα ο Μάρων, ιερέας του Απόλλωνα στην Ίσμαρο.
Επίπεδο πολιτισμού
Οικισμοί, οχυρωματικοί περίβολοι, κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, νεκροταφεία, μεγαλιθικοί και λαξευτοί τάφοι, υπαίθρια ιερά, βράχοι με λαξευμένες κόγχες προσφορών, ηλιακοί δίσκοι, κοιλότητες, βωμοί και βραχογραφίες μαζί με χειροποίητα αγγεία που διακοσμούνται με εγχάρακτη και εμπίεστη γεωμετρική διακόσμηση μαρτυρούν το επίπεδο του πολιτισμού των Θρακών. Στις κορυφές υψωμάτων κυριαρχούσε η πανάρχαια λατρεία του Ήλιου, την οποία διαδέχθηκε η λατρεία του μυθικού βασιλιά Ρήσου, θεού της φύσης, κυνηγού και θεραπευτή. Στη ρωμαϊκή περίοδο η λατρεία του Ρήσου συνεχίστηκε ως λατρεία ενός ανώνυμου θεού του ήρωα Ιππέα ή Ήρωα.
Η παράδοση παραδίδει παρουσία Θρακών στον Παρνασσό, τον Σαρωνικό, την Κόρινθο και την Ελευσίνα. Οπως λέει ο Διαμαντής Τριανάφυλλος «ο Αριστοτέλης αναφέρει ότι οι Άβαντες εγκατέλειψαν την Εργίσκη της Θράκης και εγκαταστάθηκαν στη Στρογγύλη, σημερινή Ναξο. Οι Αθηναίοι και οι άλλοι Έλληνες του νότου γνώριζαν τη Θράκη από τους ελληνικούς μύθους του Βορέα και της Ωρείθυιας, του Διομήδη, του Λυκούργου, του Τηρέα και της Πρόκνης, του μάντη Φινέα, του Ήρωα Ρήσου κά. που εικονίζονται συχνά στα αττικά αγγεία του 5ου και 4ου αι. π.Χ. Τους γνώριζαν ακόμα από τις εκστρατείες τους στα παράλια της Θράκης, από τους Θρακιώτες που ζούσαν στην Αθήνα και ιδιαίτερα από τις Θρακιώτισσες που εργάζονταν ως δούλες στα σπίτια των πλούσιων Αθηναίων. Ήταν ονομαστοί επίσης οι ποιητές, μουσικοί, εποποιοί και μάντεις ο Εύμολπος, ο Ορφέας, ο Μουσαίος, ο Φιλάμμων, ο Θάμυρις και ο Λίνος που κατάγονταν από τη Θράκη.»
Οι αρχαίες πηγές παρουσιάζουν τους Θράκες ως βίαιους, οινοπότες, οκνηρούς, φιλοπόλεμους και μαχητικούς. Ο Θουκυδίδης γράφει: ” τ? γ?ρ γένος τ?ν Θρ?κ?ν ?μο?α το?ς μάλιστα το? βαρβαρισμο?, ?ν ? ?ν θαρσήσ? φονικώτατον ?στί.” Άλλοι Θράκες όμως ήταν εγκρατείς, φιλήσυχοι, λιτοδίαιτοι και δίκαιοι. Η γλώσσα τους δεν ήταν γραπτή και σύμφωνα με τον Αιλιανό θεωρούσαν ντροπή τη χρήση των γραμμάτων. Ο Αριστοτέλης έγραψε χαρακτηριστικά ότι δεν μπορούσαν να μετρήσουν πάνω από το τέσσερα. Ο αριθμός των λέξεων που έχουν διασωθεί, είναι περιορισμένος και περιλαμβάνει κύρια ονόματα ανθρώπων, φύλων, πόλεων, κωμών μαζί με τοπωνύμια και υδρωνύμια. Οι λιγοστές θρακικές επιγραφές είναι γραμμένες με ελληνικούς χαρακτήρες.
Αποικισμός
Σημαντικός σταθμός για την ιστορία της Θράκης είναι ο αποικισμός του 7ου και 6ου αι. π.Χ., «όταν πολίτες με τις οικογένειές τους εγκατέλειψαν τις εστίες τους στη Μικρά Ασία και τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, για να εγκατασταθούν στα παράλια της Θράκης σύμφωνα με τον αρχαιολόγο. Έφυγαν, ως μετανάστες της εποχής, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή ή ως πρόσφυγες για να ξεφύγουν από το θάνατο και την υποδούλωση των Περσών.»
Για τους κατοίκους της Τέω που εγκαταστάθηκαν στα Άβδηρα (545 π.Χ.) μετά τους Κλαζομένιους ένα αιώνα πριν, ο Ηρόδοτος γράφει: «μο?νοι ?ώνων τ?ν δουλοσύνην ο?κ ?νεχόμενοι ?ξέλιπον τ?ς πατρίδας« και ο Στράβων: «ο? φέροντες τ?ν τ?ν Περσ?ν ?βριν.» Η εγκατάσταση των αποίκων δεν ήταν εύκολη για όλους. Η αντίδραση των Θρακών ήταν ισχυρή. Μερικοί άποικοι όμως εγκαταστάθηκαν ειρηνικά με τη σύμφωνη γνώμη των ντόπιων κατοίκων. Την ειρηνική συνύπαρξη αποίκων και Θρακών μαρτυρούν τα αρχαιολογικά ευρήματα και οι μεταγενέστερες επιγραφές από τη Μαρώνεια και τη Ζώνη με μικτά ονόματα που προϋποθέτουν μικτούς γάμους. «?φροδίσιος Σεύθου Μαρωνίτης. Βενδ?ς Μητροφάνους. Σωκλ?ς Μικύθου. ?ρφε?ς Κιληβύζο.» Μεταξύ Νέστου και Έβρου ιδρύθηκαν τα Άβδηρα, η Δίκαια, αποικία Σαμίων, η Στρύμη, αποικία της Θάσου, η Μαρώνεια, αποικία της Χίου, η Ζώνη, η Δρυς, η Σάλη, η Τέμπυρα και το Χαράκωμα, αποικίες στην Περαία της Σαμοθράκης. Οι εγκαταστάσεις αυτές, μικροί εμπορικοί σταθμοί στην αρχή, αναπτύχθηκαν οικονομικά και πολιτιστικά και μεταμορφώθηκαν σε μεγάλες πόλεις – κράτη με δημοκρατικό πολίτευμα και δημοκρατικούς θεσμούς.
Ο κ. Τριανταφυλλος αναφέρθηκε και στον Ηρόδοτο, που «εκτός από τους Κίκονες γνωρίζει προς τα δυτικά τα θρακικά φύλα των Βιστόνων και των Σαππαίων. Δίνει επίσης πληροφορίες για τις συνήθειες των Θρακών: για την ελευθερία των άγαμων γυναικών (τ?ς παρθένους ο? φυλάττουσι), την αγορά των γυναικών από τους γονείς (?νέονται τ?ς γυνα?κας), τη στίξη του σώματος (τ? μ?ν ?στίχθαι ε?γενές κέκριται), την εργασία (?ργ?ν ε?ναι κάλλιστον), τον τρόπο ζωής (?πό πολέμου κα? ληιστύος κάλλιστον) και τα ταφικά έθιμα (τριήμερη πρόθεση νεκρών, καύση ή ενταφιασμός, αγώνες με βραβεία, κυρίως μονομαχία).»
Οι Πέρσες
Τα Άβδηρα και όλα τα παράλια της Θράκης βρέθηκαν υπό τον έλεγχο των Περσών μετά την εκστρατεία του Δαρείου εναντίον των Σκυθών (512 π.Χ.). Η πόλη έμεινε πιστή στους Πέρσες και φιλοξένησε μάλιστα το στρατό του Ξέρξη, αναλαμβάνοντας μια τεράστια οικονομική δαπάνη. Για τη φιλοξενία των Αβδηριτών δώρισε στην πόλη χρυσό ξίφος και χρυσοποίκιλτη τιάρα. Την ίδια περίοδο είναι εντυπωσιακή η αγέρωχη στάση του βασιλιά των Βισαλτών και Κρηστωναίων Θρακών, ο οποίος μήνυσε στον Ξέρξη ότι δεν πρόκειται να υποταχθεί με τη θέλησή του. Έφυγε στα βουνά της Ροδόπης και απαγόρευσε στους γιους του να πάρουν μέρος στην εκστρατεία των Περσών. Επειδή εκείνοι ακολούθησαν τους Πέρσες, όταν γύρισαν και οι έξι ζωντανοί, «?ξώρυξε α?τ?ν ? πατ?ρ το?ς ?φθαλμο?ς δι? τ?ν α?τίην ταύτην», σύμφωνα με τον Ηρόδοτο.
«Η ίδρυση του ισχυρού βασιλείου των Οδρυσών από τον βασιλιά Τήρη, μετά τους Περσικούς πολέμους (480-460 π.Χ.), η συνένωση πολλών θρακικών φύλων επί των διαδόχων του Σεύθη και Σιτάλκη και η επέκταση του οδρυσικού κράτους από τη θάλασσα των Αβδήρων ως τον Ίστρο, αποτελούν σημαντικά γεγονότα για τις ελληνίδες πόλεις των παραλίων, τα οποία άλλαξαν τις ισορροπίες στο χώρο της Θράκης» τονίζει ο αρχαιολόγος. «Οι μεγαλύτερες πόλεις του βόρειου Αιγαίου, η Θάσος, τα Άβδηρα και η Μαρώνεια, επιδιώκοντας να κυριαρχήσουν στον οικονομικό τομέα, δεν δίσταζαν να μηχανορραφούν η μια εναντίον της άλλης ή να πολεμούν μεταξύ τους ή να επιδιώκουν τη φιλία των μεγάλων δυνάμεων της εποχής, όπως ήταν το κράτος των Αθηνών, το βασίλειο των Μακεδόνων, το θρακικό βασίλειο των Οδρυσών και το βασίλειο των Περσών. Η ανάπτυξη εμπορικών και πολιτισμικών σχέσεων των Θρακών με τις ελληνικές πόλεις συνέβαλε στη διασπορά της ελληνικής γλώσσας, της θρησκείας, της παιδείας, της τέχνης και των θεσμών. Οι Θράκες βασιλείς ευνόησαν με κάθε τρόπο τον εκπολιτισμό των υπηκόων τους, ιδιαίτερα με τις διπλωματικές σχέσεις, αλλά και τις επιγαμίες. Η μητέρα του Κίμωνα Ηγησιπύλη ήταν κόρη του βασιλιά της Θράκης Ολόρου. Η μητέρα του Θεμιστοκλή Αβρότονον ήταν από τη Θράκη. Ο Θουκυδίδης ήταν γιος του Ολόρου, απόγονου του ομώνυμου βασιλιά. Ο βασιλιάς των Οδρυσών Σιτάλκης είχε παντρευτεί την αδελφή του Νυμφόδωρου, πρόξενου των Αθηναίων από τα Άβδηρα. Ο κυνικός φιλόσοφος Αντισθένης και ο στρατηγός Τιμόθεος είχαν Θρακιώτισσα μητέρα. Οι Αθηναίοι στρατηγοί Ιφικράτης και Χαρίδημος είχαν παντρευτεί κόρες του βασιλιά Κότυ Α”.»
Κατόπιν, έρχεται ο Φίλιππος Β και ο Αλέξανδρος και διαλύουν το βασίλειο των Οδρυσών. Από εκεί και μετά, η Θράκη ακολουθεί την τύχη των ελληνικών πόλεων κρατών.
Πηγή: paratiritis-news.gr
