Με αφορμή την επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, οι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Μάκρης, αφού αναζήτησαν την τοπική ιστορία του 1821, τον ρόλο Θρακών αγωνιστών και των συνθηκών εκείνης της περιόδου, επισκέφτηκαν το εκκλησάκι που είναι αφιερωμένο στη μνήμη των 5 Νεομαρτύρων της Σαμοθράκης, όπου λέγεται πως είναι και ο τόπος των μαρτυρίων τους. Εκεί είχαν την ευκαιρία να μάθουν την ιστορία τους από τον πάτερ Ιορδάνη.
Όταν ξέσπασε η Επανάσταση του 1821, πολλοί Τούρκοι κατέφθασαν στο νησί της Σαμοθράκης. Κατέσφαξαν σχεδόν όλους τους άνδρες, ενώ τα γυναικόπαιδα τα πούλησαν σκλάβους σε διάφορα μέρη, ανάμεσά τους και οι Άγιοι Νεομάρτυρες, οι οποίοι σκλαβώθηκαν και με τη βία αρνήθηκαν τον Χριστό και έγιναν Μουσουλμάνοι. Όλοι τους κατάγονταν από τη Σαμοθράκη, εκτός από τον Μιχαήλ, ο οποίος καταγόταν από την Κύπρο.
Αργότερα, όταν ηρέμησε η κατάσταση, πολλοί Έλληνες επαναπατρίστηκαν. Το ίδιο έκαναν και οι Άγιοι μάρτυρες. Επέστρεψαν στη Σαμοθράκη και ζούσαν πλέον ως Χριστιανοί. Όταν, όμως, ανέλαβε διοικητής ένας ζηλωτής του Ισλάμ και αυστηρός τηρητής των νόμων, διέταξε να τους συλλάβουν και να τους οδηγήσουν στη Μάκρη, όπου ήταν τότε η έδρα της διοίκησης. Εκεί τους φυλάκισε και τους ζήτησε να απαρνηθούν τον Χριστιανισμό. Οι ίδιοι δεν το δέχτηκαν κι έμειναν 23 μέρες στη φυλακή χωρίς τροφή, ενώ βασανιζόταν ποικιλοτρόπως. Εν συνεχεία, τους ζήτησε ξανά να αλλαξοπιστήσουν, κάτι που δεν έγινε, με αποτέλεσμα να οδηγηθούν σε μαρτυρικό θάνατο.
Η μνήμη τους τιμάται την Κυριακή του Θωμά.
