Μετά τον πλέον ερεβώδη χειμώνα, το κλίμα στη Βρετανία επιτέλους αλλάζει. Στις 22 Φεβρουαρίου, ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον ανακοίνωσε έναν “οδικό χάρτη” εξόδου από το τρίτο και πλέον μακρύ lockdown.
“Ο βλαστός της ελπίδας σπάει τον πάγο και η άνοιξη καταφθάνει”, είπε ο κ. Τζόνσον σε συνέντευξη Τύπου από την Ντάουνινγκ Στριτ, με το χαρακτηριστικό, ελαφρώς πομπώδες ύφος του.
Οι Βρετανοί δεν έχουν άδικο να αντιμετωπίζουν τα παραπάνω με σκεπτικισμό. Ο χειρισμός της πανδημίας από τον Τζόνσον υπήρξε φρικώδης, με δεσμεύσεις που δεν τηρήθηκαν και καταστροφικά αποτελέσματα: περισσότεροι από 120.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους (ο μεγαλύτερος αριθμός στην Ευρώπη) ενώ, κατά κεφαλήν, πρόκειται για ένα από τα χειρότερα ποσοστά θνησιμότητας στον κόσμο.
Εν μέσω, ωστόσο, μιας εκπληκτικά επιτυχούς διάθεσης εμβολίων, η ελπίδα ανακάμπτει. Στα τέλη Φεβρουαρίου, η Βρετανία είχε εμβολιάσει πάνω από 20 εκατομμύρια ανθρώπους -περισσότερο από το ένα τέταρτο του πληθυσμού- με τουλάχιστον μία δόση. Μόνο το Ισραήλ, οι Σεϋχέλλες και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν κινηθεί γρηγορότερα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, προς χαρά των οπαδών του Brexit, υστερεί κατά πολύ.
Στις 24 Φεβρουαρίου, γερμανική εφημερίδα κυκλοφόρησε με τίτλο: “Αγαπητοί Βρετανοί, σας ζηλεύουμε!”.
Για τους Βρετανούς πρόκειται για μια πλήρη μεταστροφή. Την άνοιξη του 2020, ο Τζόνσον αντιστάθηκε στις εκκλήσεις για lockdown, καυχιόταν ότι εξακολουθούσε να προχωρεί σε χειραψίες “με όλους”, ενώ γρήγορα μολύνθηκε και ο ίδιος από τον ιό. Καθώς η Βρετανία εισερχόταν στο καλοκαίρι, είχε ήδη χάσει περισσότερους ανθρώπους από οποιαδήποτε άλλη χώρα στην Ευρώπη, έως και 20.000 εκ των οποίων, σύμφωνα με εκτιμήσεις, θα είχαν σωθεί εάν η χώρα είχε εισέλθει σε lockdown νωρίτερα. Aκόμη όμως και ενώ η πανδημία εξελισσόταν, ο Τζόνσον φάνηκε να μην μαθαίνει τίποτα και καθυστέρησε να επιβάλει το δεύτερο lockdown.
Μεταξύ Νοεμβρίου και Ιανουαρίου, ένα υψηλό ποσοστό νέων μολύνσεων και μια νέα μετάλλαξη του ιού διπλασίασαν τον αριθμό των θανάτων και έκαναν τη Βρετανία αντικείμενο παγκόσμιας λύπησης. Καθώς περισσότερες από 40 χώρες έκλειναν τα σύνορά τους στους Βρετανούς, η χώρα αποκαλείτο διεθνώς “νησί της πανούκλας”. Έμοιαζε απελπιστικά μόνη και σε πολύ άσχημη κατάσταση.
Τι διαφορά έκαναν όμως μερικές εβδομάδες! Η κυβέρνηση του Τζόνσον αξίζει ορισμένα εύσημα. Η Βρετανία επέλεξε να αποχωρήσει από το εθελοντικό πρόγραμμα εμβολιασμών της ΕΕ τον Ιούλιο και η κατάσταση έκτοτε την δικαίωσε. Η βρετανική κυβέρνηση παρήγγειλε τάχιστα εμβόλια από τις Pfizer και AstraZeneca, ενώ η εθνική ρυθμιστική αρχή της ήταν η πρώτη στον κόσμο που ενέκρινε και τα δύο. Η χώρα μπόρεσε επίσης να εκτινάξει το ποσοστό των εμβολιασμένων, επιτρέποντας απόσταση έως και 12 εβδομάδων μεταξύ των δύο δόσεων, ενώ οι περισσότερες χώρες επιτρέπουν μόνον τρεις.
Η επιτυχία, ωστόσο, πιστώνεται επίσης στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS), το οποίο εισήλθε στην πανδημία υπό το βάρος 10 χρόνων λιτότητας. Γνωστό ως “το πλησιέστερο πράγμα σε εθνική θρησκεία για τον αγγλικό λαό”, το NHS διατηρεί την εμπιστοσύνη των Βρετανών, μαζί με το πρόγραμμα εμβολιασμού: σε πρόσφατη μελέτη διαπιστώθηκε ότι περισσότεροι από 8 στους 10 ενήλικες ήταν πρόθυμοι να λάβουν το εμβόλιο. Οι υποδομές του NHS σημαίνουν πρακτικά ότι υπάρχει κέντρο εμβολιασμού σε απόσταση περίπου 16 χλμ. από σχεδόν κάθε βρετανικό σπίτι.
Έτσι, η κυβέρνηση των Συντηρητικών διανύει περίοδο δημοφιλίας. Η δημοτικότητα Τζόνσον, 29 μονάδες χαμηλότερα από εκείνη του ηγέτη των αντιπολιτευόμενων Εργατικών τον Σεπτέμβριο, έχει εκτιναχθεί σε προβάδισμα 10 μονάδων, ενώ το κόμμα του επεκτείνει τη διαφορά στις δημοσκοπήσεις.
Οι τραγικές αποτυχίες της ΕΕ έχουν εξάλλου εντείνει την αίσθηση επιτυχίας του Συντηρητικού Κόμματος. Για μια κυβέρνηση που εκλέχθηκε στα τέλη του 2019 με σύνθημα “Κάντε το Brexit πράξη” και για μια χώρα που έφυγε επίσημα από την ΕΕ μόλις μερικούς μήνες πριν καταγράψει τα πρώτα της κρούσματα Covid-19, η συγκριτική ταχύτητα της Βρετανίας “κούμπωσε” τέλεια με την “καρικατούρα” των Brexiteers για την ΕΕ ως ένα δυσκίνητο και αναποτελεσματικό μπλοκ. Σε μια έντονη αντιπαράθεση, κατά την οποία η ΕΕ απείλησε να μπλοκάρει εμβόλια που προορίζονταν για τη Βρετανία, πριν υποχωρήσει και στη συνέχεια ισχυριστεί ψευδώς ότι το βρετανικό εμβόλιο δεν ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικό, η Ένωση απώλεσε και ηθικό “κεφάλαιο”. Η κορυφαία φιλελεύθερη γερμανική εφημερίδα Die Welt χαρακτήρισε τις κινήσεις αυτές “την καλύτερη διαφήμιση του Brexit”.
Οι Συντηρητικοί έχουν ενθαρρύνει τους Βρετανούς να σκέφτονται με παρόμοιο τρόπο. Ο Ματ Χάνκοκ, υπουργός Υγείας, ισχυρίστηκε ότι η ρυθμιστική ταχύτητα της Βρετανίας οφείλεται στο Brexit” (η αρμόδια βρετανική αρχή αρνήθηκε κάτι τέτοιο), ενώ ο Ντέιβιντ Ντέιβις, πρώην υπουργός Brexit, ήταν ακόμη πιο οξύς: “Έχετε μπροστά σας την απόδειξη του γιατί το Brexit ήταν τέτοιας σημασίας”.
Δεδομένου του υψηλού αριθμού θανάτων της Βρετανίας και της χειρότερης ύφεσης μεταξύ των G7, οι Brexiteers υπερβάλλουν σκανδαλωδώς. Ακόμη και τώρα, συνεχίζουν ένα από τα αυστηρότερα εθνικά lockdown στην Ευρώπη. Είναι εύκολο, ωστόσο, να καταλάβει κανείς πώς, χάρη στο εμβόλιο, ο εφιάλτης της πανδημίας θα απορροφηθεί από τον αγαπημένο μύθο προέλευσης Τσόρτσιλ: ακόμη μία δοκιμασία εθνικής αποφασιστικότητας όπου η χώρα στάθηκε μόνη, υπέφερε και τελικά βγήκε στο ξέφωτο.
Η πανδημία έχει αποδειχθεί χρήσιμη και με άλλους τρόπους, αποσπώντας την προσοχή από τα άμεσα προβλήματα που προκαλεί το Brexit, όπως οι διαταραγμένες αλυσίδες εφοδιασμού και οι ελλείψεις στα σούπερ μάρκετ, καθιστώντας τις οικονομικές συνέπειες του Brexit λιγότερο ορατές, ακόμα κι αν θα διαρκέσουν περισσότερο.
Ο Τζόνσον είναι γνωστός για τις γκάφες του και τα λάθη του που εν μέσω πανδημίας αποδείχθηκαν κατάφωρα, επαναλαμβανόμενα και δαπανηρά, ωστόσο ο θρίαμβος στη διάθεση εμβολίων τού δίνει πρωτόγνωρη πολιτική ώθηση. Μετά από έναν annus horribilis, βρίσκεται στην καλύτερη πολιτική στιγμή του – και θα είναι δύσκολο κανείς να του σταθεί εμπόδιο.
Πηγή: capital.gr
