Παραλίες και αιγιαλοί: Οι νέοι κανόνες – Έρχονται αυστηρά πρόστιμα και ποινές

Αλλάζει η εικόνα στις παραλίες της χώρας από το φετινό καλοκαίρι, καθώς κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για τη δημόσια περιουσία, το οποίο ρυθμίζει το νέο πλαίσιο για την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στις παραλίες, κάτι που τίθεται άμεσα σε ισχύ για όλες τις νέες μισθώσεις που θα συναφθούν από εφέτος.

Παράλληλα, ρυθμίζει τους κανόνες και για τις υφιστάμενες μισθώσεις, με ειδική πρόβλεψη για αυστηρότερους ελέγχους και την επιβολή αυστηρών κυρώσεων στους παραβάτες για τον αιγιαλό και τις παραλίες.

Συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο φέρνει νέες συστάσεις σχετικά με τις ελάχιστες αποστάσεις μεταξύ των παραχωρήσεων, το μέγιστο εμβαδόν της παραλίας που επιτρέπεται να παραχωρείται προς εκμετάλλευση και τη διασφάλιση απάτητων παραλιών όπου αυτό επιβάλλεται.

Ρυθμίσεις σε πέντε άξονες

1. Διατάξεις για την προστασία των αιγιαλών με διαβάθμιση που περιλαμβάνει και τις «απάτητες παραλίες» και για την διασφάλιση της ελεύθερης πρόσβασης των πολιτών.
2. Κεντρική εκτέλεση των διαγωνισμών παραχώρησης από την Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου, με διαφανή ηλεκτρονική διαδικασία.
3. Θέσπιση νέων υποχρεώσεων των παραχωρησιούχων για την εξυπηρέτηση του κοινού, την ασφάλεια των λουόμενων και την προστασία του περιβάλλοντος.
4. Παρεμβάσεις για πιο αποτελεσματικούς ελέγχους και διευκόλυνση των καταγγελιών από τους πολίτες με αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας
5. Αυστηρές ποινές (πρόστιμα και ποινικές κυρώσεις) για τους παραβάτες.

Πώς θα γίνεται η δημοπρασία της παραλίας

Για την πρώτη εφαρμογή του νόμου φέτος η απόφαση του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών θα εκδοθεί ως τις 31 Μαρτίου και η διαδικασία παραχώρησης θα ολοκληρωθεί ως τις 15 Μαΐου.

Ωστόσο το νομοσχέδιο προβλέπει πως οι δημοπρασίες θα γίνονται από την Κτηματική Υπηρεσία (όχι από τους Δήμους) μέχρι τις 31 Μαρτίου κάθε έτους, σε ηλεκτρονική πλατφόρμα προκειμένου να διασφαλίζεται απλούστευση της διαδικασίας, τυποποίηση, διαφάνεια και ταχύτητα.

• Στην πλατφόρμα θα αναρτώνται τα στοιχεία (συντεταγμένες, πολύγωνο και αεροφωτογραφίες) κάθε παραχώρησης, η διάρκεια, οι όροι της παραχώρησης, και ιδίως ο χρόνος τοποθέτησης και απομάκρυνσης των κινητών στοιχείων κάθε χρονιά, 20 ημέρες πριν τη διεξαγωγή της δημοπρασίας.
• Θεσπίζεται ελάχιστο τίμημα που προκύπτει από μαθηματικό τύπο με βάση τις αντικειμενικές αξίες της περιοχής, συντελεστή βαρύτητας της δραστηριότητας και τον συντελεστή βαρύτητας του αιγιαλού ανάλογα με τα ειδικά χαρακτηριστικά της παραλίας.
• Μετά τη λήξη της πλειοδοτικής διαδικασίας, η ηλεκτρονική πλατφόρμα εξάγει με αυτοματοποιημένο τρόπο σχέδιο σύμβασης, το οποίο αποστέλλεται με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στον πλειοδότη. Οι Δήμοι θα εξακολουθήσουν να εισπράττουν το 60 % του ανταλλάγματος της παραχώρησης.

Οι επιχειρήσεις (ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, ταβέρνες, κάμπινγκ κ.λπ.) που γειτνιάζουν με την παραλία, (δηλ. οι λεγόμενες όμορες επιχειρήσεις) μπορούν εφόσον το ζητήσουν να αναλάβουν την εκμετάλλευση της παραλίας με την οποία συνορεύουν καταβάλλοντας το τίμημα που προβλέπεται για τις δημοπρασίες προσαυξημένο κατά 20%.

Αν η παραλία αντιστοιχεί σε περισσότερες επιχειρήσεις, θα παραχωρείται θα γίνεται σε όσους δικαιούχους ζητήσουν, εμβαδό της παραλίας ανάλογο με την πρόσοψη κάθε επιχείρησης.

Οι υποχρεώσεις των παραχωρησιούχων

Πέρα από τους περιορισμούς που ισχύουν στην έκταση της εκμετάλλευσης, τις αποστάσεις από τη θάλασσα και τυχόν άλλες παραχωρήσεις, οι παραχωρησιούχοι έχουν τις εξής ελάχιστες υποχρεώσεις:

1. διασφαλίζουν την ελεύθερη, απρόσκοπτη και ασφαλή διέλευση του κοινού στον αιγιαλό και την παραλία.
2. διασφαλίζουν τη χρήση του αιγιαλού και της παραλίας για άτομα με αναπηρία, εγκαθιστώντας ειδικές πλατφόρμες για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία (sea tracks), αν αυτές δεν έχουν εγκατασταθεί με μέριμνα του δήμου. Στην περίπτωση αυτή, ο παραχωρησιούχος συμψηφίζει τις δαπάνες για εγκατάσταση των πλατφορμών με το αντάλλαγμα της παραχώρησης,
3. διατηρούν καθημερινά καθαρό το παραχωρούμενο τμήμα αιγιαλού και παραλίας,
4. αναρτούν σε εμφανές σημείο στον αιγιαλό ή την παραλία πινακίδα με τις συντεταγμένες της παραχώρησης, τον αριθμό απόφασης παραχώρησης, τα δικαιώματα του κοινού, καθώς και QR code μοναδικού για κάθε παραχώρηση,
5. τοποθετούν ντους και αποδυτήρια για την εξυπηρέτηση του κοινού,
6. φροντίζουν για τη διατήρηση της ισορροπίας του οικοσυστήματος του παραχωρούμενου χώρου, όπως με τη διατήρηση της μορφολογίας της ακτής και της ακτογραμμής,
7. παραδίδουν τον χώρο στην αρχική κατάσταση στη λήξη της παραχώρησης,
8. διασφαλίζουν την παρουσία ναυαγοσώστη, εφόσον η υποχρέωση αυτή δεν καλύπτεται από τον οικείο δήμο. Στην περίπτωση αυτή, η αμοιβή του ναυαγοσώστη συμψηφίζεται με το αντάλλαγμα της παραχώρησης.

Με τη διακήρυξη μπορούν να προβλέπονται και επιπλέον υποχρεώσεις του παραχωρησιούχου σε σχέση με την προστασία, διατήρηση και ανάπτυξη του παραχωρούμενου τμήματος αιγιαλού και παραλίας και την ενίσχυση της κοινοχρησίας.

Έλεγχοι και καταγγελίες

Οι πολίτες αποκτούν τη δυνατότητα ελέγχου και υποβολής καταγγελίας μέσω ψηφιακής εφαρμογής στο κινητό τους τηλέφωνο.

Παράλληλα προβλέπονται οι επίσημοι έλεγχοι από την Κτηματική Υπηρεσία, τους Δήμους, την ΑΑΔΕ, την Οικονομική Αστυνομία, το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και την ΕΛΑΣ, μεμονωμένα ή σε ομάδες κοινού ελέγχου με συντονιστή εισαγγελέα ή τον παριστάμενο υπάλληλο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

Αυστηρές ποινές

Οι ποινές που προβλέπονται περιλαμβάνουν πρόστιμα, υποχρέωση απομάκρυνσης των παράνομων εγκαταστάσεων, σφράγιση της επιχείρησης, απαγόρευση συμμετοχής σε νέους διαγωνισμούς. Ειδικότερα:

1. Σε περίπτωση κατάληψης αιγιαλού και παραλίας χωρίς να υπάρχει σύμβαση παραχώρησης ή καθ’ υπέρβαση της παραχώρησης, όλα τα στοιχεία που έχουν τοποθετηθεί απομακρύνονται εντός 48 ωρών με πράξη άμεσης απομάκρυνσης που εκδίδει η Κτηματική Υπηρεσία. Επιπλέον:
2. Αν δεν υπάρχει σύμβαση παραχώρησης επιβάλλεται επιπλέον σφράγιση και διακοπή λειτουργίας της επιχείρησης στον χώρο που έχει καταληφθεί, ο χώρος σφραγίζεται με ταινία και απαγορεύεται η είσοδος όπως και οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα σε αυτόν. Επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το τετραπλάσιο του ελάχιστου τιμήματος της δημοπρασίας και αποκλεισμός του παραβάτη από κάθε διαδικασία παραχώρησης αιγιαλού και παραλίας για πέντε χρόνια. Σε περίπτωση δεύτερης παράβασης, αν η κατάληψη έχει γίνει από λειτουργούσα όμορη επιχείρηση, η λειτουργία της αναστέλλεται επί δέκα ημέρες, η ταμειακή της μηχανή σφραγίζεται και ο παραβάτης αποκλείεται από κάθε διαδικασία παραχώρησης αιγιαλού και παραλίας για δέκα χρόνια.
3. Αν υπάρχει σύμβαση παραχώρησης αλλά έχει καταληφθεί μεγαλύτερη έκταση:: Επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το τετραπλάσιο του ελάχιστου τιμήματος της δημοπρασίας για την έκταση που δεν καλύπτεται από τη σύμβαση. Αν η υπέρβαση είναι μεγαλύτερη από το 50% της παραχωρηθείσας έκτασης, σε περίπτωση δεύτερης παράβασης επιβάλλεται αποκλεισμός του παραβάτη από κάθε διαδικασία παραχώρησης αιγιαλού και παραλίας για πέντε χρόνια. Σε περίπτωση τρίτης παράβασης ποσοστού μεγαλύτερου από 50 %, ο παραβάτης αποκλείεται από κάθε διαδικασία παραχώρησης αιγιαλού και παραλίας για δέκα χρόνια, η λειτουργία της επιχείρησης αναστέλλεται επί δέκα ημέρες και η ταμειακή μηχανή της επιχείρησης σφραγίζεται.
4. Αν υπάρχουν παράνομες κατασκευές, κατεδαφίζονται με δαπάνες του υπαιτίου. Επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το τετραπλάσιο του ελάχιστου τιμήματος της δημοπρασίας το οποίο πολλαπλασιάζεται με τον αριθμό των ετών, μέχρι πέντε, από τότε που έχει ανεγερθεί η αυθαίρετη κατασκευή ή έχει γίνει η αυθαίρετη διαμόρφωση. Δηλαδή το πρόστιμο μπορεί να φθάσει μέχρι το 20πλάσιο του μισθώματος. Επιπλέον ο παραβάτης αποκλείεται από κάθε διαδικασία παραχώρησης αιγιαλού και παραλίας για δέκα έτη μετά από την επιβολή της κύρωσης.
5. Για μερική ή ολική παραχώρηση της παραλίας σε τρίτο πρόσωπο, εφόσον δεν επιτρέπεται από τη σύμβαση, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το τετραπλάσιο του ελάχιστου τιμήματος της δημοπρασίας για το σύνολο της έκτασης.
6. Για παρεμπόδιση της ελεύθερης πρόσβασης του κοινού στη θάλασσα, τον αιγιαλό και την παραλία, πρόστιμο από 2.000 έως 60.000 ευρώ.
7. Για παρεμπόδιση του ελέγχου πρόστιμο 10.000 ευρώ.
8. Σε περίπτωση υποτροπής όλα τα πρόστιμα διπλασιάζονται.
9. Ο χρονικός αποκλεισμός από τις μελλοντικές συμβάσεις παραχώρησης ισχύει και για όλες τις προσωπικές ή κεφαλαιουχικές εταιρείες στις οποίες ο παραβάτης μετέχει ως εταίρος ή μέτοχος.
10. Ποινικές κυρώσεις: Όποιος επιφέρει στον αιγιαλό ή την παραλία οιαδήποτε μεταβολή χωρίς άδεια ή καθ’ υπέρβαση αυτής ή με άδεια που εκδόθηκε παράνομα, ανεξαρτήτως ζημίας ή βλάβης, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους ή χρηματική ποινή. Στην περίπτωση που η μεταβολή προκαλεί σημαντική οικολογική, περιβαλλοντική ή γεωμορφολογική διατάραξη ή βλάβη με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο ετών και χρηματική ποινή. Η ποινική δίωξη ασκείται αυτεπαγγέλτως.

Προστασία των αιγιαλών

Τίθενται όρια στις παραχωρούμενες εκτάσεις προκειμένου να διασφαλίζεται η πρόσβαση του συνόλου των πολιτών και ελεύθερος χώρος για τους λουόμενους που δεν χρησιμοποιούν τις εγκαταστάσεις των παραχωρησιούχων είτε όχι.

Ειδικότερα:

• Σε όλες τις περιπτώσεις τουλάχιστον το 50% της παραλίας πρέπει να είναι ελεύθερο.

Συγκεκριμένα ορίζεται ότι το σύνολο των τμημάτων αιγιαλού και παραλίας που παραχωρούνται δεν καλύπτει περισσότερο από 50% του εμβαδού ή του μήκους του μετώπου.

• Το εμβαδόν κάθε παραχώρησης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 500 τετραγωνικά μέτρα.

Τα ομπρελοκαθίσματα μπορούν να καταλαμβάνουν μέχρι 60% της παραχωρούμενης έκτασης (30% αν πρόκειται για προστατευόμενους αιγιαλούς και παραλίες, δηλαδή παραλίες που βρίσκονται σε περιοχές Natura και δεν έχουν χαρακτηρισθεί απάτητες). Μεταξύ των παραχωρήσεων πρέπει να μεσολαβεί απόσταση τουλάχιστον 6 μέτρων (3 μέτρα σε κάθε πλευρά) και τα ομπρελοκαθίσματα πρέπει να απέχουν από τη θάλασσα τουλάχιστον 4 μέτρα.

• Περιορισμός στις διαστάσεις

Δεν επιτρέπεται παραχώρηση αιγιαλού και παραλίας όταν το μήκος ή πλάτος τους είναι μικρότερο των 4 μέτρων ή όταν το συνολικό εμβαδόν του διακριτού τμήματος αιγιαλού είναι μικρότερο από 150 τμ.

• Σύνορα με απάτητες παραλίες

Ορίζεται ότι ο παλαιός αιγιαλός που συνορεύει με απάτητες παραλίες είναι κοινόχρηστος ενώ τα υπόλοιπα τμήματα του παλαιού αιγιαλού επανέρχονται στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου και θα μπορούν να αξιοποιούνται από την ΕΤΑΔ. Διευκρινίζεται ότι ο καθορισμός ή επανακαθορισμός παλαιού αιγιαλού δεν θίγει εμπράγματα δικαιώματα, τα οποία έχουν κτηθεί ή αναγνωρισθεί με συμβολαιογραφικό ή άλλο δημόσιο έγγραφο.

• Καθιερώνονται οι αιγιαλοί και παραλίες υψηλής προστασίας («απάτητες παραλίες»)

Πρόκειται για τις παραλίες που βρίσκονται σε περιοχές Natura και για τις οποίες θα απαγορεύεται η παραχώρηση και κατ’ επέκταση η τοποθέτηση ομπρελών, ξαπλωστρών κ.λπ. 

• Νέοι κανόνες και για τα Δωδεκάνησα

Επεκτείνονται στα Δωδεκάνησα (όπου ίσχυε διαφορετικό καθεστώς), οι κανόνες για την οριοθέτηση και προστασία του αιγιαλού που θεσπίζονται με το σχέδιο νόμου.

Πηγή: cnn.gr