Κουκούλια μεταξοσκώληκα. Το ξετύλιγμά τους με ειδική επεξεργασία δίνει το νήμα του μεταξιού
Με την υποστήριξη του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ πραγματοποιήθηκε στην ευρύτερη περιοχή του Σουφλίου το πρόγραμμα «Συν+υφαίνοντας ένα βιώσιμο μέλλον για την ύπαιθρο», που αποτέλεσε σημείο συνάντησης ενός τοπικού προϊόντος όπως το μετάξι, μιας παραδοσιακής τέχνης όπως η υφαντική, μιας ανάγκης του σύγχρονου κόσμου μας όπως η βιώσιμη μόδα, αλλά και μιας προσπάθειας για αναζωογόνηση της τοπικής οικονομίας.
Το πρόγραμμα οργανώθηκε από την ενδυματολόγο-σχεδιάστρια ενδυμάτων και λέκτορα στο τμήμα Δημιουργικού Σχεδιασμού του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος Βενετία Κουτσού, υλοποιήθηκε το διάστημα 15-20 Σεπτεμβρίου 2024 και αποτελούνταν από επτά εργαστήρια και μία δημόσια εκδήλωση.
Αξιοποίηση των φυσικών και ανθρώπινων πόρων
Τα επτά εργαστήρια για σύγχρονους σχεδιαστές και σχεδιάστριες ενδυμάτων είχαν τον γενικό τίτλο «LOOMey Τunes: συν-υφαίνοντας την αργή μόδα» και πραγματοποιήθηκαν στο χωριό Φυλαχτό. Το Κέντρο Χειροτεχνίας Φυλαχτού γέμισε με ανθρώπους που ήρθαν να μάθουν την τέχνη της υφαντικής καθώς και να ανακαλύψουν την παράδοση και κληρονομιά της περιοχής, η οποία φυσικά σχετίζεται κατά κύριο λόγο με τη σηροτροφία, την επεξεργασία και το εμπόριο του μεταξιού. Στόχος των εργαστηρίων ήταν να αναδειχθεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της σύγχρονης μόδας, μέσα από την οπτική του συμμετοχικού σχεδιασμού και της αποανάπτυξης, σε συνδυασμό με τη χρήση παραδοσιακών τεχνικών όπως είναι η υφαντική.
Δύο υφαντές, ο Κώστας Μανάβης και ο Αργύρης Χατζημαλλής, ανέλαβαν να διδάξουν παραδοσιακές τεχνικές ύφανσης, ενώ δύο σχεδιάστριες υφασμάτων και υφάντριες, η Αλεξάνδρα Μπίσσα και η Ισμήνη Σαμανίδου, παρέδωσαν τεχνικές ύφανσης σε σύγχρονο αργαλειό. Ο σχεδιαστής υφασμάτων, μεταξουργός και ιδρυτής του Μουσείου Τέχνης Μεταξιού Γιώργος Τσιακίρης έκανε παρέμβαση σχετικά με τη σηροτροφία στο Σουφλί, ενώ η πτυχιούχος κλωστοϋφαντουργός Αθηνά Κετσιτζή για την οικολογική βαφή σε υφάσματα. Με τη φυσική βαφή ασχολήθηκαν επίσης η σχεδιάστρια υφασμάτων Χριστιάνα Βαρδάκου και η γεωπόνος-τεχνολόγος ένδυσης δρ Νίκη Τσούκα. Τέλος, η αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ίρις Λυκουργιώτη αναφέρθηκε στον σχεδιασμό της αποανάπτυξης, δείχνοντας έναν εναλλακτικό δρόμο όσον αφορά την οικονομία της περιοχής.
Τα εργαστήρια ανέδειξαν με τον καλύτερο τρόπο τις δυνατότητες αξιοποίησης των φυσικών και ανθρώπινων πόρων, δηλαδή του μεταξιού σε συνδυασμό με τις γνώσεις και τις δεξιότητες των κατοίκων της περιοχής. Η υφαντική τέχνη αποτελεί σημαντική θεραπεία για τη βιομηχανία του ενδύματος και οι φυσικές πρώτες ύλες της περιοχής μπορούν να αξιοποιηθούν στις δημιουργικές βιομηχανίες, είτε μέσω της χειροτεχνίας είτε μέσω της τοπικής βιομηχανικής παραγωγής. Η περιοχή του Σουφλίου αποτελεί ένα εν δυνάμει ξεχωριστό οικοσύστημα, το οποίο μέσα από τη σηροτροφία και τα επιμέρους στάδιά της θα μπορούσε να προσφέρει οικονομική αυτάρκεια στους κατοίκους, ώστε η περιοχή να ανακάμψει εμπορικά και κοινωνικά.
Εικόνες από την επεξεργασία του μεταξιού
Από το παρελθόν στο μέλλον
Ο υπέροχος χώρος του Μουσείου Τέχνης Μεταξιού, στο Σουφλί, έφερε στο τραπέζι τους σύγχρονους προβληματισμούς για τη βιομηχανία του ενδύματος, για την οικονομία αλλά και για το χάσμα μεταξύ πόλης και υπαίθρου σε μία ανοιχτή συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου.
Στην εκδήλωση αυτή, άνθρωποι από ένα ευρύ φάσμα –υφαντουργοί, σχεδιαστές υφασμάτων, σηροτρόφοι, πανεπιστημιακοί– αλλά και εκπρόσωποι της τοπικής κοινωνίας, διερεύνησαν τρόπους με τους οποίους οι τεχνικές παραγωγής υφασμάτων μπορούν να απαλλαγούν από το βαρύ περιβαλλοντικό και κοινωνικό αποτύπωμά τους, να γίνουν βιώσιμες και να αξιοποιήσουν τα ιδιαίτερα προϊόντα του τόπου. Παράλληλα, εξετάστηκε τι μπορεί να σημαίνει όλο αυτό για την τοπική οικονομία και πώς μπορεί να συμβάλει στην αναζωογόνηση συρρικνούμενων περιοχών, σε μια εποχή που περισσότερο από ποτέ η υπερσυγκέντρωση πληθυσμού, εξουσίας, πόρων και ευκαιριών στα μεγάλα αστικά κέντρα δημιουργεί νέες ανισότητες και κινδύνους για την ύπαιθρο. Η βραδιά έκλεισε με την προβολή του πολυβραβευμένου ντοκιμαντέρ «Fashion Reimagined» της Becky Hutner, το οποίο ακολουθεί τον αγώνα μια νεαρής Βρετανίδας σχεδιάστριας να δημιουργήσει μια κολεξιόν με ηθικά και βιώσιμα ενδύματα.
Από τη δημόσια εκδήλωση στο Μουσείο Τέχνης Μεταξιού, στο Σουφλί
Οι εισηγήσεις πραγματοποιήθηκαν από τον Γιώργο Τσιακίρη, τη Βενετία Κουτσού, την Αθηνά Κετσιτζή και την εκπρόσωπο του Δήμου Σουφλίου Ελένη Τσακαλδίμη. Στη συζήτηση που ακολούθησε, στην οποία συμμετείχαν ενεργά οι πολίτες του Σουφλίου και της γύρω περιοχής, υπογραμμίστηκαν από τη μία μεριά οι θεμελιώδεις ελλείψεις που δυσχεραίνουν την καθημερινότητα και κάθε προσπάθεια δημιουργίας μελλοντικής προοπτικής, όπως η απουσία σιδηροδρομικής σύνδεσης. Από την άλλη, επισημάνθηκε η ιδιαιτερότητα του τοπικού προϊόντος και η μακρά παράδοση και τεχνογνωσία της περιοχής όσον αφορά την κατασκευή υφασμάτων και ενδυμάτων, ενώ κατατέθηκαν και δύο ενδιαφέρουσες και συγκεκριμένες προτάσεις: α) να δημιουργηθεί σχολή σχεδιασμού μεταξωτού υφάσματος και β) να ενταχθεί το Σουφλί σε ένα ευρωπαϊκό δίκτυο πόλεων που χαρακτηρίζονται από τοπικές χειροτεχνικές δραστηριότητες, μέσα από το οποίο θα μπορούσε να αποκτήσει σύγχρονη επικοινωνιακή τεχνογνωσία και δυνατότητες χρηματοδότησης.
Με βάση όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά, προκύπτει ότι το Σουφλί έχει τη δυνατότητα να προσαρμόσει την παράδοσή του στη σύγχρονη εποχή, να δώσει εκ νέου ώθηση στην οικονομία του και ακόμη να αποτελέσει ένα μοντέλο δράσης για όλη τη συρρικνούμενη ύπαιθρο.
Αριστερά: Το Μουσείο Τέχνης Μεταξιού, Σουφλί. Δεξιά: Το εσωτερικό ενός σηροτροφείου.
ΠΗΓΗ: gr.boell.org
