Ο ρόλος τους αποτυπώνεται και στη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA), με τις «διευκολύνσεις» που παρέχονται στις εν λόγω βάσεις στις αμερικανικές δυνάμεις να δίνουν το βήμα ώστε η Ουάσιγκτον να επενδύσει σε αυτές σημαντικά. Και να δημιουργήσει ένα τρίγωνο στρατηγικής σημασίας, στο οποίο βασίζεται η αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας στην περιοχή, ενώ δίνει τη δυνατότητα στις ΗΠΑ να ελέγχουν τόσο την περιοχή των Βαλκανίων και βόρεια όσο και της Μέσης Ανατολής αλλά και της Αφρικής.
Το τραγικό μομέντουμ δε που δημιούργησε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με την Αθήνα να παίρνει άμεσα θέση υπέρ του Κιέβου, ενίσχυσε τη θέση της Ελλάδας στον χάρτη, που εμφανίστηκε να δίνει λύσεις στα Βαλκάνια και να λειτουργεί ως πρώιμη εναλλακτική στους ενεργειακούς εκβιασμούς της Μόσχας.
Για τις ΗΠΑ η σχέση τους με την Ελλάδα δεν μπαίνει σε ζυγαριά με τη σχέση τους με την Τουρκία. Θεωρούν δε ότι οι δεσμοί Αθήνας – Ουάσιγκτον και οι σχεδιασμοί που έχουν γίνει είναι αυτόνομοι, ώστε να μην είναι δυνατό να απαξιωθούν. Αναφέρονται δε σε έναν άξονα που δημιουργεί το τρίγωνο Αλεξανδρούπολη – Λάρισα – Σούδα, με αφετηρία την MDCA και σημαντικές οικονομικές προοπτικές.
Ο πόλεμος και η Αλεξανδρούπολη
Η στρατηγική γεωπολιτική και ενεργειακή σημασία της Αλεξανδρούπολης αναγνωρίζεται εμφατικά από τις ΗΠΑ, ενώ γίνεται με ενόχληση απόλυτα κατανοητή και στην Τουρκία. Ο πόλεμος στην Ουκρανία λειτούργησε δε ως πολλαπλασιαστής για την αξία της Αλεξανδρούπολης όσον αφορά το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ. Κάτι που το 2022 οδήγησε την κυβέρνηση να ματαιώσει τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης και τον Κυριάκο Μητσοτάκη να δηλώνει τότε σχετικά πως η συγκυρία επιβάλλει η Αλεξανδρούπολη «να παραμείνει στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου».
Δεν πρέπει κανείς να παραβλέπει άλλωστε ότι η νέα MDCA, η οποία υπεγράφη ανάμεσα σε Δένδια και Μπλίνκεν το 2021, έχει μεν πενταετή ισχύ αλλά εφόσον δεν καταγγελθεί από ένα από τα δύο μέρη ισχύει επ’ αόριστον. Και αυτός ήταν ο όρος των ΗΠΑ προκειμένου να προχωρήσουν στις επενδύσεις που η Ουάσιγκτον θεωρεί ότι χρειάζεται στις «διευκολύνσεις» – δηλαδή στις βάσεις – που της παρέχονται επί ελληνικού εδάφους.
Στην Αλεξανδρούπολη ο στόχος είναι να γίνει η «Σούδα του Βορρά» ώστε να μπορούν να ελλιμενιστούν ακόμα και μεγάλες μονάδες του αμερικανικού στόλου. Η θέση της, κοντά στη Μαύρη Θάλασσα, της δίνει προστιθέμενη αξία.
Η ανερχόμενη Λάρισα
Ιδιαίτερα σημαντική στην εξίσωση των ΗΠΑ και η Λάρισα, όπου μετασταθμεύουν περιοδικά τα αμερικανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη MQ-9 REAPER. Οσοι παρακολουθούν τις εξελίξεις και την αυξημένη κινητικότητα που παρουσιάζεται στην αναβάθμιση της 110 Πτέρυγας Μάχης επιβεβαιώνει ότι οι σχεδιασμοί της Ουάσιγκτον για τη Λάρισα μπορεί να περνούν κάτω από τα ραντάρ, αλλά οι εξελίξεις δεν σταματούν. Με την 110 Πτέρυγα Μάχης να μετατρέπεται σταδιακά σε κόμβο υποστήριξης και διασποράς αμερικανικών αεροπορικών δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή..
Η αναντικατάστατη Σούδα
Η Σούδα ήταν και παραμένει διαχρονικά μια εξαιρετικά πολύτιμη βάση για τις ΗΠΑ, αφού από εκεί μπορούν να ελέγχουν από τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Ενας αναντικατάστατος κόμβος υποστήριξης για τις αμερικανικές δυνάμεις που βρίσκονται προωθημένες στην περιοχή. Στους σχεδιασμούς η αναβάθμιση του ναυστάθμου της Κρήτης, με τη Σούδα να έχει ήδη κομβικό ρόλο στους σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ.
Η διεύρυνση του αποτυπώματος των ΗΠΑ επί ελληνικού εδάφους σύμφωνα με τις εκτιμήσεις στρατιωτικών αναλυτών θα μπορούσε να αναγνωστεί και ως ένα μέσο ενίσχυσης της αποτροπής για την Ελλάδα. Κάτι το οποίο ωστόσο απορρίπτουν οι διπλωμάτες, αφού όπως λένε η στρατηγική συνεργασία Ελλάδας – ΗΠΑ δεν στρέφεται εναντίον κανενός και κυρίως δεν θα έπρεπε να ερμηνευθεί ως συμμαχία εναντίον της Τουρκίας. Σύμφωνα με αμερικανικούς παράγοντες η Ελλάδα, μετά και την επίλυση του «Μακεδονικού», μπαίνει σε μια νέα φάση. Μια φάση που της επιτρέπει έναν ηγετικό ρόλο που ξεκινάει από τα Βαλκάνια.
Το ενεργειακό ζήτημα
Η Αθήνα για τις ΗΠΑ εμφανίζεται ως αναπόσπαστο κομμάτι των νέων ενεργειακών σχεδιασμών, πέρα από τους στρατιωτικούς σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ, ως ένα προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης. Η οικοδόμηση άλλωστε της πύλης εισόδου φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας στα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη έχει ξεκινήσει. Αμερικανικές πηγές θέλοντας να δώσουν έμφαση στον ενεργειακό ρόλο της Ελλάδας υπογραμμίζουν το γεγονός ότι τον περασμένο χειμώνα η Αθήνα ήταν εκείνη που έδωσε τη λύση στο ενεργειακό πρόβλημα της Βουλγαρίας, επιτρέποντας παράκαμψη της Μόσχας. Και σε αυτή τη βάση αναμένονται οι εξελίξεις. Με Βόλο, Καβάλα, Ρεβυθούσα να έχουν επίσης το δικό τους μερίδιο στους σχεδιασμούς.
Aλεξάνδρα Φωτάκη -tovima.gr
