Του Νικόλαου Γκότση
Τον Ιούνιο του 2002 είχαμε την τύχη με τον Σύλλογο Αρχαιοφίλων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Ν. Έβρου να πραγματοποιήσουμε ένα 10ήμερο οδοιπορικό ψυχής , στα αιματοβαμμένα χώματα του Πόντου . Ήταν στις 19 Μαΐου του 1919 που ο Κεμάλ αποβιβάσθηκε στην Σαμψούντα, για να ολοκληρώσει το έγκλημα που είχε ξεκινήσει νωρίτερα ο Τοπάλ Οσμάν. Δολοφονίες ,εκτοπισμοί, στημένα δικαστήρια, βιασμοί γυναικών και απαγχονισμοί ξεκλήρισαν τον ποντιακό Ελληνισμό. Πάνω από 350.000 υπολογίζονται τα θύματα των ωμών εγκλημάτων. Ο αριθμός από μόνος του προκαλεί δέος και απέραντο πόνο. Με αυτές τις σκέψεις να μας τριγυρνούν επί 10 ημέρες, διασχίζαμε το Πόντο. Σαμψούνατα, Κερασούντα, Κοτύωρα , το ακρωτήρι του Αγίου Νικολάου με την γιαγιά την Σαφιέ (Σοφία), που μας ζητούσε εικονίτσες. Τραπεζούντα το λίκνο των Ποντίων, με τον Βυζαντινό Ναό της Αγίας Σοφίας, από την αυτοκρατορική δυναστεία των Μεγάλων Κομνηνών. Το περίφημο φροντιστήριο της Τραπεζούντας, από τα παλαιότερα Ελληνικά εκπαιδευτήρια. Τα αρχιτεκτονήματα των Ελλήνων Τραπεζιτών και τις επαύλεις τους. Από τα δεκάδες μοναστήρια του Πόντου, το μέγιστο, ο φάρος του Πόντου, η Παναγία Σουμελά.
Η ανθρωπογραφία των ανθρώπων, με τα ποντιακά χαρακτηριστικά που διατήρησαν την γλώσσα και του ποντιακούς χορούς. Αυτοί που ακόμη και σήμερα περπατούν στα ρασία (βουνά) και μιλούν κρυφά με τις ψυχές των προγόνων τους. Αυτοί, που πολλοί έχουν δυο ονόματα, ένα φανερό και ένα βαθιά μέσα στην καρδιά τους. Αυτό που υπέστη ο ποντιακός Ελληνισμός με την διασπορά του σε όλα τα σημεία της γης, μπορεί να συγκριθεί μόνο με τον Εβραϊκό λαό. Με μια διαφορά όμως, αυτός γεύτηκε το νόστιμό ήμαρ. Απέκτησε πατρίδα. Οι πόντιοι δεν ανασπαλούν (ξεχνούν) και τραγουδούν «Πατρίδα μ΄ αραεύω σε» Επέλεξα να αφήσω για το τέλος την Αμάσεια, την πόλη του γεωγράφου Στράβωνα, με τους λαξευτούς τάφους των Μυθριδατών, επάνω από την όχθη του Ίρι ποταμού. Εδώ έδρασαν τα περίφημα δικαστήρια της ανεξαρτησίας που έστελναν κατά εκατοντάδες τους Πόντιους στην κρεμάλα. Χιλιάδες οι ψυχές που περιφέρονται στα βουνά του πόντου και ζητούν την δικαίωση τους. Μια δικαίωση που ακόμη περιμένει η Ρωμανία, για να ανθίσει η ψυχή, αυτών που άδικα χάθηκαν.
Νικόλαος Γκότσης
