Με τις εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας να γίνονται ολοένα και πιο δυσμενείς, η κυβέρνηση προετοιμάζεται για νέα μέτρα στήριξης, αλλά και για παράταση-διεύρυνση των παρεμβάσεων που είναι ήδη σε ισχύ μέσα από το πακέτο των 24 δισ. ευρώ, με έμφαση σε αυτές που κρίνονται επιτυχείς.
Οι εν λόγω πρωτοβουλίες έχουν στόχο τη διατήρηση εν ζωή των επιχειρήσεων – ειδικά όσων συνδέονται με τον τουριστικό κλάδο και δέχονται το πιο μεγάλο πλήγμα – μέσα από παράταση των φοροελαφρύνσεων, τα κρατικά δάνεια, την κάλυψη του εργατικού κόστους, αλλά και με διευκολύνσεις στην πληρωμή των οφειλών και μεγαλύτερες πρωτοβουλίες τόνωσης της ρευστότητας. Στοχεύουν, επίσης, στην εισοδηματική ενίσχυση των εργαζομένων και στη διατήρηση των θέσεων εργασίας, ετοιμάζοντας παράλληλα την “επόμενη ημέρα” με πρώτο στόχο τη μείωση των εργοδοτικών εισφορών.
Η άμεση αντίδραση
Μεγάλο όπλο σε όρους τόνωσης της εσωτερικής κατανάλωσης και των εισοδημάτων είναι το 1,5 δισ. ευρώ που θα διατεθεί ως αναδρομικά στους συνταξιούχους. Παράλληλα επιταχύνεται η αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του κράτους προς ιδιώτες (σε μεγάλο βαθμό είναι οφειλές στον υγειονομικό κλάδο), αλλά και η ταχύτερη επιστροφή φόρων.
Το πρόγραμμα “Γέφυρα” για την επιδότηση των δόσεων δανείων α’ κατοικίας σε ποσοστό έως 90% ήδη έχει διάρκεια κάλυψης 9 μηνών και το όφελος θα αρχίσει να φαίνεται από τον επόμενο μήνα στις “τσέπες” των δανειοληπτών, φυσικών και νομικών προσώπων. Το ίδιο ισχύει και για τη μείωση/κατάργηση της προκαταβολής φόρου εισοδήματος
Το επόμενο βήμα είναι ο 3ος κύκλος της Επιστρεπτέας Προκαταβολής αξίας άνω του 1 δισ. ευρώ (προς το παρόν προβλέπεται η διανομή 3 δισ. ευρώ), με διευρυμένα κριτήρια στο σκέλος των τουριστικών επιχειρήσεων ώστε να μπορούν να ενταχθούν και εταιρείες που δεν έχουν ταμειακές μηχανές. Εξετάζεται νέος 4ος κύκλος τον Σεπτέμβριο καθώς αυτό το κρατικό δάνειο κρίνεται πως φτάνει πολύ πιο γρήγορα στον επιχειρηματικό κόσμο εν συγκρίσει με τη ρευστότητα της Αναπτυξιακής Τράπεζας (η οποία, βεβαίως, έχει το “ατού” της μόχλευσης μέσω της οποίας πολλαπλασιάζεται το ποσό που διατίθενται). Για τον ίδιο λόγο επιχειρείται η επιτάχυνση της εκκίνησης των δανείων των 25.000 ευρώ για τις εταιρείες που είναι “αποκλεισμένες” από το τραπεζικό σύστημα, καθώς και πρόσθετες παρεμβάσεις στήριξης των επιχειρήσεων και των ανέργων.
Για τον ίδιο λόγο – αυτόν της αποτελεσματικότητας – η κυβέρνηση προχώρησε στην ενίσχυση των αναστολών συμβάσεων σχέδιο που κρίνεται πιο επιτυχές από το σχέδιο Συν-Εργασία, το οποίο επίσης διευρύνθηκε. Προφανώς μία παράταση της υγειονομικής κρίσης συνεπάγεται και επέκταση της ισχύος του πλαισίου των αναστολών και του προγράμματος “Συν-Εργασία” αναφέρουν αρμόδιες πηγές.
Ανάλογη “παράταση” θα αποφασισθεί αν κριθεί αναγκαίο και για την ισχύ των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ που προς το παρόν ισχύουν έως τα τέλη Οκτωβρίου για μεταφορές προσώπων, για καφέ και μη αλκοολούχα ποτά και για εισιτήρια κινηματογράφου (από το 24% στο 13% αλλά και τουριστικού πακέτου (από το 80/20 στο 90/10 στον χαμηλότερο συντελεστή). Στο τραπέζι, επίσης, βρίσκεται και το θέμα του χαμηλότερου ενοικίου αλλά και των αναστολών πληρωμής οφειλών.
Στο τραπέζι είναι σύμφωνα με πληροφορίες η επαναφορά του μέτρου των αναστολών πληρωμής φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, αλλά και της νέας παράτασης στο επίδομα ανεργίας και υποστήριξη των μακροχρόνια ανέργων. Πιο “δύσκολο” θεωρείται το μέτρο της μείωσης ενοικίων σε επιχειρήσεις, εργαζόμενους και φοιτητές λόγω της παρέμβασης που συνιστά στον ιδιωτικό τομέα (με επίπτωση στα έσοδα μαζί με τον συμψηφισμό του φόρου ιδιοκτητών ακινήτων με φορολογικές υποχρεώσεις).
Ακόμη πιο δύσκολη είναι η αποζημίωση ειδικού σκοπού σε μισθωτούς, επαγγελματίες και επιχειρηματίες.”Δεν μπορεί να καλυφθεί δυστυχώς πλήρως το κόστος της πανδημίας” εξηγούν αρμόδιες πήγες αναφερόμενες στις αντοχές των κρατικών ταμείων. Επισημαίνουν σε ερώτημα για το αν μπορεί να ισχύσει ξανά και ένα πακέτο μέτρων τύπου “φάσης 1 και 2”, δηλαδή αποζημιώσεων ειδικού σκοπού που εφαρμόστηκαν την περίοδο Μαρτίου-Μαΐου, ότι αυτό συνδέεται με ένα σενάριο συνολικού lockdown που “προς το παρόν δεν είναι στο τραπέζι, επιπλέον έχει μεγάλο δημοσιονομικό κόστος“…
Μόνιμα μέτρα
Βεβαίως, στο τραπέζι βρίσκονται και τα μέτρα της “επόμενης μέρας”, κάποια από τα οποία έρχονται πιο κοντά, ενώ κάποια άλλα απομακρύνονται. Σταθερή βούληση της κυβέρνησης, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι να μελετηθεί (μετά από συζήτηση με τους “θεσμούς”), το περιθώριο για μία γενναία μείωση των ασφαλιστικών εισφορών από την αρχή του 2021, αλλά και ενδεχομένως άλλες ελαφρύνσεις οριζόντιου χαρακτήρα όπως, για παράδειγμα, η μείωση ή κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης, μαζί με μία νέα γενιά από φορολογικά και άλλα κίνητρα για τον επιχειρηματικό κόσμο που επιθυμητό είναι να ενταχθούν στο πακέτο ανάκαμψης.
Επισημαίνεται από αρμόδιες πηγές ότι προφανώς αναζητούνται από τώρα οι δημοσιονομικοί πόροι αλλά μόνιμα μέτρα δεν μπορούν να έρθουν νωρίτερα καθώς “πρώτα πρέπει να τελειώσουμε με τα μέτρα στήριξης για να υπάρχει ένας καθαρός ορίζοντας των δημοσιονομικών και ταμειακών δυνατοτήτων”.
Υπενθυμίζεται πως, όπως έγραφε το “Κ” της προηγούμενης εβδομάδας, το βασικό σενάριο το οποίο εξετάζεται το Υπουργείο Εργασίας σε σχέση με τη μείωση του μη μισθολογικού κόστους προβλέπει δύο παράλληλες παρεμβάσεις, την οριζόντια μείωση των συνεισπραττόμενων εισφορών ως ποσοστό επί των μικτών αποδοχών αλλά και την επιβολή ενός ενιαίου σταθερού ποσού ως εισφοράς υγείας για όλους τους μισθωτούς ή την επιβολή ενός ανώτατου πλαφόν στις ασφαλιστέες αποδοχές όσον αφορά τις εισφορές υγείας.
Σε κάθε περίπτωση, μόνιμα μέτρα που αφορούν κυρίως σε κερδοφόρες επιχειρήσεις και σε περίοδο ανάπτυξης (όπως η νέα 2η μείωση των συντελεστών φορολογίας των επιχειρήσεων από το 24% στο 20%) ή και ενδεχομένως το τέλος επιτηδεύματος ίσως ενεργοποιηθούν σε δεύτερο χρόνο, ανάλογα με την πορεία της πανδημίας, αλλά και με τα ταμειακά και με τα δημοσιονομικά περιθώρια.
Τα κριτήρια
Οι αποφάσεις για τα μέτρα στήριξης θα ληφθούν ανάλογα με την πορεία των φορολογικών και άλλων εσόδων, με την πτώση τζίρου ανά περιοχή και κλάδο, αλλά κυρίως ακολουθώντας τα υγειονομικά δεδομένα όπως θα εξελιχθούν μέσα στον μήνα Αύγουστο και τις ανάγκες που θα δημιουργηθούν για πρόσθετα περιοριστικά μέτρα. “Αν δεν υπάρξουν δυσμενέστερες υγειονομικές εξελίξεις άμεσα, ο απολογισμός έχει οριστεί για τα τέλη του μήνα” αναφέρει κυβερνητική πηγή.
Άλλωστε, εξηγούν στελέχη που συνδέονται και με τη διαπραγμάτευση για το νέο σχέδιο Ανάκαμψης, στις αρχές Σεπτεμβρίου έχει ορισθεί η σύνοδος του EWG και ακολούθως του Eurogroup. “Διαθέσιμα υπάρχουν αλλά δεν μπορεί η ελληνική πλευρά να λαμβάνει μέτρα χωρίς να συνυπολογίζει πόσο μεγάλο είναι το κόστος των παρεμβάσεων ως αναλογία του ΑΕΠ στα άλλα κράτη” επισημαίνουν οι ίδιες πηγές. Εξηγούν πως ναι μεν υπάρχει ρήτρα διαφυγής (που επιτρέπει παρεμβάσεις οι οποίες συνδέονται με την πανδημία ανεξάρτητα από δημοσιονομικό τους κόστος), αλλά η Ελλάδα λόγω του υψηλού χρέους και της ανάγκης να διατηρείται σε βιώσιμη τροχιά μεσοπρόθεσμα οφείλει να παρακολουθεί την αξία των μέτρων άλλων κρατών…
Είναι σημαντικό πως το δημοσιονομικό κόστος των μέτρων επηρεάζεται από το κατά πόσο οι δαπάνες αντισταθμίζονται από κοινοτικά κονδύλια. Για τον λόγο αυτό έχει σημασία αν τελικά θα έρθουν μέσω του SURE κάτι παραπάνω από 2 δισ. ευρώ μέσα στον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο ή ένα ποσό υψηλότερα (αν κάποιο κράτος-μέλος δεν κάνει χρήση του μέτρου). Επίσης πολύ μεγάλη σημασία έχει αν θα καταφέρει ο μηχανισμός του ΕΣΠΑ να εντάξει μεγάλο αριθμό παρεμβάσεων ως μέτρα στήριξης (έχει αυτό το δικαίωμα από τους νέους κανόνες της Ε.Ε.).
Τα σενάρια
Ένα γενικό lockdown επιχειρείται να αποφευχθεί – τουλάχιστον σε οριζόντιο και συνολικό επίπεδο – προτάσσοντας (αν χρειασθεί) τη μεγαλύτερη χρήση μάσκας, εξηγούν αρμόδιες κυβερνητικές πήγες που ασχολούνται με το υγειονομικό πεδίο, θέτοντας ως παράδειγμα τη τακτική που ακολουθείται ήδη, για παράδειγμα, στο Παρίσι και στις Βρυξέλλες. Οι υγειονομικές – και άρα οι οικονομικές – αποφάσεις θα λαμβάνονται ανάλογα με τις εξελίξεις. “Δεν υπάρχει καθαρότητα για μεγάλο χρονικό διάστημα, άρα όλες οι αποφάσεις, υγειονομικές και οικονομικές, πρέπει να προσαρμόζονται ανάλογα με τις εξελίξεις και είναι αλληλένδετες” αναφέρουν πηγές του οικονομικού επιτελείου.
“Τα μέτρα θα πρέπει να ληφθούν με πολύ μεγάλη προσοχή και βήμα προς βήμα καθώς ούτε οι τελικές αποφάσεις της Ε.Ε. για το νέο σχέδιο Ανάκαμψης έχουν ληφθεί ούτε είναι καθαρός ο ορίζοντας ολοκλήρωσης της υγειονομικής χρήσης” επισημαίνουν αρμόδια στελέχη.
Διαθέσιμα στα 33,7 δισ.
Ένα άλλο μέτωπο είναι αυτό των διαθέσιμων τα οποία αυξάνονται στα 33,7 δισ. ευρώ από 31,5 δισ. ευρώ στα τέλη Ιουλίου και από τα 37,5 δισ. ευρώ που υπήρχαν στα κρατικά ταμεία στην αρχή της πανδημίας. Η καλή πορεία των εσόδων τον μήνα Ιούλιο περιόρισε την πτώση στο 15% στα φορολογικά έσοδα.
Παρ’ όλα αυτά, αρμόδιες πηγές εξηγούν πως πλήρη εικόνα της κατάστασης στα κρατικά ταμεία θα φανεί στο τέλος Αυγούστου. Τότε θα γίνει και ο απολογισμός στον τουρισμό με την πτώση τον Αύγουστο να υπολογίζεται ίσως και ανώτερη του 80%.
Προς σταδιακή επέκταση όλοι οι μηχανισμοί στήριξης της απασχόλησης του ιδιωτικού τομέα
Ανάλογα με την εξέλιξη της πανδημίας και έτσι της οικονομικής κρίσης τους επόμενους μήνες σχεδιάζει η κυβέρνηση τα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων στα πεδία του εργασιακού και του ασφαλιστικού.
Με βάση την τρέχουσα πορεία της πανδημίας και την αύξηση των κρουσμάτων που παρατηρείται σε συνδυασμό με μία αρνητική πορεία στον τουρισμό, η κυβέρνηση οδηγείται σε μία, καταρχάς, μερική επαναφορά των μέτρων που ίσχυσαν κατά βάση στο διάστημα Μαρτίου-Μαΐου.
Ήδη το υπουργείο Εργασίας αποφάσισε να δώσει τη δυνατότητα αναστολής συμβάσεων εργασίας τον Αύγουστο-Σεπτέμβριο σε όλες τις πληττόμενες επιχειρήσεις και όχι μόνο σε εκείνες του τουρισμού και των μεταφορών όπως προέβλεπε το μέχρι πρότινος ισχύον πλαίσιο. Όσοι βγουν σε αναστολή θα λάβουν ειδική κρατική αποζημίωση 534 ευρώ/μήνα, ενώ το κράτος θα καλύψει και το σύνολο των εισφορών που αντιστοιχούν στις εισφορές τους. Στην περίπτωση που έβγαιναν σε αναστολή όσοι μισθωτοί είχαν βγει τον Μάρτιο-Απρίλιο (936.000 εργαζόμενοι σε κοντά 240.000 επιχειρήσεις), δηλαδή κατά την κορύφωση της εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων, το δημοσιονομικό κόστος της σχετικής παρέμβασης θα έφτανε σε μηνιαία βάση στα 700 εκατ. ευρώ (500 εκατ. ευρώ για αποζημιώσεις και 200 εκατ. ευρώ για εισφορές). Αν σ’ αυτούς προστεθούν αποζημιώσεις 534 ευρώ σε 150.000 εργαζομένους “ειδικών κατηγοριών”, τότε το σχετικό κόστος θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 80 εκατ. ευρώ.
Το μοντέλο αυτή της “επέκτασης” ήδη υφιστάμενων μηχανισμών στήριξης (όπως συνέβη με τη επέκταση των αναστολών σε χρονικό επίπεδο αλλά σε επίπεδο “κάλυψης” επιχειρήσεων) θα ακολουθηθεί το επόμενο διάστημα, σύμφωνα με όσα ανέφερε κορυφαίο στέλεχος του υπ. Εργασίας.
Έτσι δεν αποκλείεται να υπάρξει χρονική επέκταση της “Συν-Εργασίας” για όλες τις επιχειρήσεις (και όχι μόνο για τις αερομεταφορές ) με μειωμένο τζίρο τουλάχιστον 20%, έως τέλος του τρέχοντος έτους, δηλαδή έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020 αντί της 15ης Οκτωβρίου που ισχύει σήμερα. Έτσι θα συνεχιζόταν για άλλους τρεισήμισι μήνες η επιδότηση 60% της απώλειας του μισθού, αλλά και του 100% των εισφορών που αντιστοιχούν σε αυτή. Ήδη 50.000 εργαζόμενοι έχουν ενταχθεί στον εν λόγω μηχανισμό. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται γύρω στα 3 εκατ. ευρώ σε μηνιαία βάση.
Επίσης, στο τραπέζι βρίσκεται πιθανή νέα παράταση (για 3 έως 6 μήνες) καταβολής των τρεχουσών εργοδοτικών εισφορών των πληττομένων επιχειρήσεων. Έτσι, για παράδειγμα, θα μπορούσε να αποφασισθεί 6μηνη παράταση της καταβολής των εισφορών μισθωτών των πληττόμενων επιχειρήσεων για τον Σεπτέμβριο του 2020. Σε αυτή την περίπτωση αντί να πληρωθούν οι σχετικές εισφορές έως τέλος Οκτωβρίου, θα μπορούσαν να πληρωθούν έως τέλη Μαρτίου 2021. Αν προβλεπόταν 6μηνη παράταση για τις εισφορών μισθωτών των πληττόμενων επιχειρήσεων τον Οκτώβριο, αυτές θα μπορούσαν να εξοφληθούν έως τέλη Απριλίου 2021. Υπενθυμίζεται πως οι εισφορές των πληττόμενων επιχειρήσεων-εργοδοτών για το διάστημα Φεβρουαρίου-Μαΐου έλαβαν 6μηνη παράταση. Το μηνιαίο δημοσιονομικό κόστος από μία τέτοια παράταση εκτιμάται γύρω στα 100-150 εκατ. ευρώ μηνιαίως.
Παρόμοια παράταση (3 ή 6 μηνών) εξετάζεται και για τις εισφορές (π.χ. Αυγούστου, Σεπτεμβρίου κ.λπ.) των πληττομένων ελευθέρων επαγγελματιών και αυταπασχολούμενων. Δηλαδή, για παράδειγμα, θα μπορούσαν οι εισφορές των επαγγελματιών για τον Σεπτέμβριο, αντί να καταβληθούν στις αρχές Νοεμβρίου, να καταβληθούν τον Απρίλιο του 2021, ενδεχομένως σε 4 δόσεις. Υπενθυμίζεται πως οι εισφορές Φεβρουαρίου-Μαΐου 2020, για τους πληττόμενους επαγγελματίες, επίσης, έλαβαν 6μηνες παρατάσεις. Το δημοσιονομικό κόστος, σε μηνιαία βάση, από την εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου εκτιμάται γύρω στα 50-100 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, εξετάζεται και η χρονική επέκταση των επιδομάτων ανεργίας, όπως συνέβη π.χ. με τα επιδόματα ανεργίας, η ισχύς των οποίων έληγε την περίοδο μεταξύ Δεκεμβρίου 2019-Μαρτίου 2020 (σ.σ. δόθηκαν για άλλους 2 μήνες μετά τη λήξη της ισχύος της). Έτσι ενδεχομένως θα μπορούσαν να παραταθεί η καταβολή των επιδομάτων ανεργίας κατά 2 μήνες, εφόσον λήξουν το αμέσως επόμενο διάστημα.
Επιδείνωση
Αν υπάρξουν δυσμενέστερες εξελίξεις στο υγειονομικό μέτωπο, με ανάγκη επιβολής εντονότερων περιοριστικών μέτρων, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, θα έμπαινε και πάλι ζήτημα αποζημιώσεων σε όσους κλείσουν, για υγειονομικούς λόγους, με κρατική εντολή, τις επιχειρήσεις τους.
Υπενθυμίζεται πως εφαρμόσθηκε αποζημίωση με χρόνο “κάλυψης” από τα μέσα Μαρτίου έως τα τέλη Απριλίου. Δόθηκε αποζημίωση 800 ευρώ (534 ευρώ σε μηνιαία βάση) σε όλους τους πληττόμενους αυταπασχολούμενους και πληττόμενους εργοδότες με έως 20 άτομα προσωπικό (350.000), η οποία κόστισε 450 εκατ. ευρώ. Ενδεχόμενη επανάληψη καταβολής μίας ειδικής αποζημίωσης σε όλους τους πληττόμενους επαγγελματίες με έως 20 άτομα προσωπικό θα κόστιζε 190 εκατ. ευρώ. Τον Μάιο, όμως, δόθηκε αποζημίωση μόνο σε όσους εργοδότες με έως 20 άτομα προσωπικό έμειναν κλειστοί με κρατική εντολή (από 4 έως 30 μέρες) με την αποζημίωση να “τρέχει” με δύο ταχύτητες (300 ευρώ για όσους έκλεισαν έως 18 Μαΐου και 534 ευρώ για όσους έκλεισαν έως τέλη του μήνα). Το κόστος εκτιμάται ατύπως κάτω από 100 εκατ. ευρώ.
Συνεπώς και σε αυτή την περίπτωση θα εφαρμοζόταν το μοντέλο της “επέκτασης” των προηγούμενων δοκιμασμένων μηχανισμών στήριξης, μόνο που θα αφορούσαν άμεσα και τους ίδιους τους επιχειρηματίες (εφόσον αναστείλουν με κρατική εντολή την οικονομική δραστηριότητα τους) και όχι μόνο τους εργαζομένους.
Πηγή: capital.gr
