Βιώνω το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης από το 1989. Ίσως είναι το μοναδικό λιμάνι στην Ελλάδα που το έχουν επισκεφτεί, το έχουν εκθειάσει και έχουν υποσχεθεί την ανάπτυξή του τόσοι και τόσοι, Πρωθυπουργοί και Υπουργοί Εμπορικής Ναυτιλίας.
Τους αναφέρω ονομαστικά και με τη χρονική σειρά που πέρασαν: Τσίπρας και Μητσοτάκης από πλευράς Πρωθυπουργών, Ντεντιδάκης, Παυλίδης, Κατσιφάρας, Παπουτσής, Ανωμερίτης, Πασχαλίδης, Γεωργιάδης, Κουρουμπλής και Πλακιωτάκης από πλευράς Υπουργών Ναυτιλίας.
Δεν αναφέρομαι σε άλλους αξιωματούχους, Έλληνες και ξένους, που το επισκέφτηκαν και μίλησαν για αυτό, γιατί θα χρειαστούν πολλές σελίδες.
Βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα και το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, έχοντας το μικρότερο κύκλο εργασιών από όλα τα λιμάνια Α.Ε., περιμένει ακόμη την ανάπτυξή του.
Αναδρομή στο παρελθόν
Από το 1992 έως το 2001, με τη θεσμοθέτηση του «άξονα ΙΧ» Ελσίνκι – Αλεξανδρούπολη και τα έργα στο λιμάνι να βρίσκονται σε εξέλιξη αρχίσαμε να πιστεύουμε ότι το όνειρο της ανάπτυξης, πλησίαζε την πραγματικότητα. Μάταια όμως…
Από το 2002 έως το 2007, με τη μετατροπή (2002) του Λιμενικού Ταμείου σε Οργανισμό Λιμένος Α.Ε., ενώ περιμέναμε καλύτερες μέρες, δεν έγινε απολύτως κανένα έργο. Κυριολεκτικά, έξι ολόκληρα χρόνια χαμένα.
Από το 2008 έως το 2011, με το νέο «Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης» (ΦΕΚ 128Α / 3-7-2008) το οποίο προέβλεπε την ανάδειξη της Αλεξανδρούπολης σε «διεθνές ενεργειακό κόμβο και πύλη του θαλασσίου διαδρόμου Μεσόγειος – Εύξεινος» και το ξεκίνημα των έργων εκβάθυνσης και σύνδεσης του νέου λιμένα με το σιδηρόδρομο, άρχισαν να γεννιούνται νέες ελπίδες. Μάταια όμως…
Από το 2012 έως το 2019, η οικονομική κρίση, τα μνημόνια που ενέσκηψαν και η αποπομπή του (2013) από τα διευρωπαϊκά δίκτυα (ο άξονας ΙΧ έσβησε από το χάρτη της Ε.Ε.) δεν άφηναν περιθώρια ανάπτυξης. Μονόδρομος ήταν πλέον να έρθει αυτή μόνο μέσα από τις διαθέσεις του ΤΑΙΠΕΔ στο οποίο εξαιτίας των μνημονίων περιήλθε (2012) και το λιμάνι μας.
Τι έγινε το 2020
Στις 4-2-2020, δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 23 Α) ο Ν. 4660/2020 «Κύρωση του Πρωτοκόλλου Τροποποίησης της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής».
Στη Συμφωνία γίνεται αναφορά στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης: «…χορηγείται στην Κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών καθεστώς προτεραιότητας (ανεμπόδιστη πρόσβαση και χρήση) του λιμένα Αλεξανδρούπολης…».
Στις 17-7-2020, το ΤΑΙΠΕΔ, με καθυστέρηση τριών ετών, από τότε (7-12-2017) που έκανε την πρώτη εξαγγελία ότι το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης βρίσκεται σε πρώτη προτεραιότητα και η διαγωνιστική διαδικασία των παραχωρήσεών του (;) ξεκινά, ανακοίνωσε διεθνή δημόσιο διαγωνισμό πώλησης (!) πλειοψηφικού πακέτου των μετοχών του σε ποσοστό τουλάχιστον 67%. Στις 16-10-2020, ανακοίνωσε ότι εκδήλωσαν ενδιαφέρον τέσσερα επενδυτικά σχήματα.
Στις 13-10-2020, από τον ΟΛΑ ΑΕ ανακοινώθηκε ότι ξεκίνησε η διαδικασία της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης των «Μαϊστριανών», συνολικής έκτασης περίπου 200.000 τ.μ. απαραίτητης για την ανάπτυξη του λιμανιού.
Στις 17-10-2020, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επισκέφθηκε το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης όπου συμμετείχε σε σύσκεψη με τους αρμόδιους φορείς. Σε δήλωσή του, ο Πρωθυπουργός, μεταξύ άλλων ανέφερε:
«…Εύχομαι, να μπορούμε να προχωρήσουμε πολύ σύντομα ώστε πράγματι το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης να γίνει αυτό το οποίο όλοι οραματιζόμαστε: ένας πόλος ανάπτυξης, όχι μόνο για την πόλη της Αλεξανδρούπολης, για ολόκληρη τη Θράκη. Νομίζω ότι είναι μία επένδυση, η οποία θα καταστήσει την Αλεξανδρούπολη οικονομικό, αλλά και γεωπολιτικό κέντρο. Οπότε, είμαστε πάρα πολύ ικανοποιημένοι από το γεγονός ότι είχαμε τέσσερις, καθώς φαίνεται πολύ αξιόπιστες προσφορές. Και, βέβαια, προσβλέπουμε τώρα στην ολοκλήρωση των επόμενων βημάτων του διαγωνισμού του ΤΑΙΠΕΔ…».
Στις 10-11-2020 με απόφαση του Περιφερειάρχη Αν. Μακεδονίας – Θράκης οι μελέτες που πρόκειται να εκπονήσει ο ΟΛΑ AE για την ασφάλεια του λιμένα Αλεξανδρούπολης και του αλιευτικού καταφυγίου Μάκρης, θα χρηματοδοτηθούν από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) της Περιφέρειας με 99.200 ευρώ.
Σκέψεις και προβληματισμοί
Σύμφωνα με το «δεύτερο μνημόνιο» δηλ. τους Ν.3985 και 3986/2011 με την ίδρυση του «Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου – Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ » η περιουσία του Ελληνικού Δημοσίου, μέσα από αυτό, θα περνά σε εταιρείες – επενδυτές, αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των δανειστών μας και την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους.
Συνεπώς, από την πώληση των μετοχών του ΟΛΑ ΑΕ που θα κάνει το ΤΑΙΠΕΔ και όποτε αυτή γίνει, τα χρήματα θα πάνε αποκλειστικά για την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους.
Η εμπειρία του παρελθόντος, με τις αντίστοιχες διαγωνιστικές διαδικασίες του ΟΛΠ ΑΕ και του ΟΛΘ ΑΕ, δείχνει ότι για να τελεσιδικήσει ο διαγωνισμός και να αρχίσει η αξιοποίηση του λιμανιού από το επενδυτικό σχήμα που θα προκύψει, απαιτούνται τουλάχιστον 4 με 5 χρόνια. Δηλαδή, το όποιο κέρδος θα το περιμένουμε μετά από 4 με 5 χρόνια.
Το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, από το 2013 με την ψήφιση του κανονισμού 1315/2013 EU, έχει βγει από τα διευρωπαϊκά δίκτυα. Στο πρώτο εξάμηνο του 2021 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα οριστικοποιήσει το νέο κανονισμό για τα διευρωπαϊκά δίκτυα, αλλά στο προσχέδιό του, όπως αναφέρει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Θαλασσίων Λιμένων, και πάλι η Αλεξανδρούπολη είναι εκτός και ο χάρτης παραμένει ο ίδιος. Από Ελληνικής πλευράς είναι μόνο τα λιμάνια Πειραιά, Θεσσαλονίκης, Πάτρας και Ηγουμενίτσας. (ESPO, Port Investments Study 2018, page 9).
Στο σχεδιασμό, η Σόφια, ενώνεται με τη Θεσσαλονίκη και το Μπουργκάς. Προς Ανατολάς, το διευρωπαϊκό δίκτυο, κατευθύνεται στην Τουρκία, μέσω Βουλγαρίας…Και τα γεγονότα τρέχουν και μιλούν από μόνα τους:
Στις 12 Νοεμβρίου 2020, ο ΟΛΘ Α.Ε. ανακοίνωσε την ίδρυση θυγατρικής εταιρείας “ThPA Sofia EAD” στη Σόφια, η οποία θα λειτουργεί το πρώτο «dry port» στα Βαλκάνια. Μάλιστα, στις 27 Νοεμβρίου 2020, αναχώρησε το πρώτο τρένο από το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης με προορισμό το dry port στη Σόφια.
Ο όρος «Dry port», σημαίνει τερματικό σταθμό στην ενδοχώρα (εδώ στη Σόφια) που διαθέτει απευθείας σύνδεση με οδικό ή σιδηροδρομικό ή ποτάμιο δίκτυο εσωτερικών προορισμών και λειτουργεί ως κέντρο για τη μεταφόρτωση του θαλάσσιου φορτίου που προέρχεται από τον κύριο λιμένα (εδώ της Θεσσαλονίκης).
Μετά από όλα αυτά, είναι δυνατόν να επιβαρύνουμε τον κρατικό προϋπολογισμό για την απαλλοτρίωση των «Μαϊστριανών» και τις μελέτες για την ασφάλειά του, όταν έχουν προηγηθεί η Συμφωνία με τις ΗΠΑ για παραχώρηση ανεμπόδιστης πρόσβασης και χρήσης του και η απόφαση του ΤΑΙΠΕΔ για πώληση των μετοχών του;
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Υποναύαρχος Λ.Σ. (ε.α)
