Το τοπίο του Διδυμοτείχου, γλυκό αλλά και επιβλητικό. Μπροστά μου ο Ερυθροπόταμος, παραπόταμος του Εβρου, με τα ρωμαλέα δένδρα στις όχθες. Στα κλαδιά τους κρέμονταν λευκά ρούχα με κόκκινα κεντίδια. Και από το βάθος ακουγόταν ο παρήγορος ήχος μιας τσαμπούνας με συνοδεία το θρόισμα των φύλλων. Κάποια στιγμή αναρωτήθηκα πού είμαι. Και ύστερα σκέφτηκα ότι πραγματικά δεν υπήρχε ωραιότερος τρόπος για να εορτάσει το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης τα 20ά του γενέθλια: εκεί όπου σμίγει η φύση με την ιστορία, με μια εγκατάσταση αφιερωμένη στη Μικρασία και στους πρόσφυγες –σημερινούς και παλιούς– στην καρδιά αυτού του υπέροχου τόπου της ελληνικής μεθορίου που παραμένει άγνωστη σε πολλούς Ελληνες. Το δρώμενο που σχεδίασε η ιδρύτρια και «ψυχή» του ΕΘΜ Αγγελική Γιαννακίδου, με τη συμμετοχή του συνεργάτη του μουσείου Φιλοποίμενα Ανδρεάδη και του οργανοπαίκτη Γιάννη Σαρσάκη, συμπύκνωνε το παρόν και το παρελθόν. Από τη μια, έντεκα υφαντά πουκάμισα που μετρούν έναν αιώνα ζωής και ανήκουν στους ξεριζωμένους Ελληνες που ήρθαν μετά το 1922, με κεντημένα 732 τοπωνύμια της Ανατολικής Θράκης, και από την άλλη, 11 ρούχα που άφησαν πίσω τους μετανάστες που πέρασαν πρόσφατα τα σύνορά μας, κεντημένα και αυτά από τα χέρια της Γιαννακίδου. Ολόκληρη η περιοχή έχει απομεινάρια και «ίχνη» των μεταναστευτικών ροών, καθώς εκεί βρίσκεται ένα από τα πιο στενά περάσματα με την Τουρκία. Μαζί με τον Ανδρεάδη διάβασαν αποσπάσματα από το ποίημα «Οταν έρχεται ο Ξένος» του Ρίτσου και κείμενα που αναφέρονταν σε αυτές τις διαδρομές.
«Σκέφτηκα ότι αυτή η δράση ήταν η πιο κατάλληλη για να σημάνουμε τα 20 χρόνια της παρουσίας του μουσείου στη Θράκη, το μέρος όπου καταγράφονται οι τραγικές εμπειρίες από τις βιαιότητες και τους ξεριζωμούς, διότι από την αρχαιότητα έως τώρα είναι ένα σταυροδρόμι», έλεγε η Αγγελική Γιαννακίδη μετά στη στήλη. Μακεδονίτισσα στην καταγωγή, παντρεύτηκε Θρακιώτη και μετοίκησε στην Αλεξανδρούπολη το 1967, στα 18 της χρόνια. Με κοφτερό ένστικτο και ακαταπόνητη ενέργεια, άρχισε να συλλέγει ιστορίες ανθρώπων και αντικείμενα συνδεδεμένα με την καλλιέργεια της φύσης, τις λατρευτικές συνήθειες, τις παραδοσιακές τεχνικές που έτειναν να εξαφανιστούν, όπως η υφαντική, η εριουργία, η μεταλλοτεχνία. Μέσα στα χρόνια η συλλογή θέριεψε και το 2002 άνοιξε ένα ιδιωτικό μουσείο σε ένα μισθωμένο παλιό αρχοντικό της Αλεξανδρούπολης που κατατοπίζει τον επισκέπτη χρονολογικά και θεματολογικά.
Ομως η Γιαννακίδου δεν ασχολείται μόνο με τα περασμένα. Είναι ο άνθρωπος που ξέρει κάθε τεχνίτη και γεωργό στη Θράκη, εκείνη που βρήκε τις κατάλληλες επαφές για τον οίκο Dior, αλλά και συνέβαλε στην αναβίωση της μετάξης στο Σουφλί. Ευχόμαστε λοιπόν στο μουσείο να τα εκατοστίσει για να βοηθά όλη τη Θράκη να βγει από την αφάνεια.
ΠΗΓΗ: kathimerini.gr – Μαργαρίτα Πουρνάρα
