Φθινόπωρο του 1912 άρχισε ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος, με ενωμένα τα χριστιανικά κράτη εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Έλληνες, Σέρβοι, Βούλγαροι και Μαυροβούνιοι μάχονται σε διάφορα πεδία, επιδιώκοντας απελευθέρωση υποδούλων χριστιανικών πληθυσμών από την εξουσία του Σουλτάνου.
Στην Ελλάδα επικρατεί ενθουσιασμός. Τα νέα από όλα τα μέτωπα είναι ενθαρρυντικά. Στις 6 Οκτωβρίου ο στρατός μάχεται στην Ελασσόνα και λίγες μέρες μετά, στις 9-10 Οκτωβρίου, κατορθώνει να σπάσει την άμυνα των Τούρκων στο Σαραντάπορο και αρχίζει να προωθείται στη Δυτική Μακεδονία.
Στο μέτωπο της Ηπείρου τα ελληνικά στρατεύματα καταλαμβάνουν τα υψώματα του Γριμπόβου και ετοιμάζονται για την προέλαση προς τα Ιωάννινα.
Ο ελληνικός στόλος από την αρχή έχει αποκτήσει την κυριαρχία στο Αιγαίο. Απελευθερώνει τη Λήμνο και εγκαθιστά εκεί το ορμητήριο του στόλου. Οι Τούρκοι προτιμούν να κρατήσουν τα πλοία τους υπό την προστασία των Δαρδανελλίων, παρά να αντιπαρατεθούν στους Έλληνες.
Λίγες μέρες μετά την έναρξη του πολέμου, ο ελληνικός στρατός στη Μακεδονία συνεχίζει να προελαύνει. Απελευθερώνει την Κοζάνη, περνάει τον Αλιάκμονα, μπαίνει στην Κατερίνη και στη Βέροια.
Η τουρκική διοίκηση στη Θεσσαλονίκη, βρίσκεται πλέον υπό άμεση απειλή. Το ηθικό των Τούρκων πέφτει ακόμα περισσότερο όταν ο Υποπλοίαρχος Νικόλαος Βότσης κατορθώνει να πλεύσει αθέατος μέσα στο λιμάνι και να τορπιλίσει το θωρηκτό Φετίχ Μπουλέντ, βυθίζοντάς το.
Πλέον η ορμή του ελληνικού στόλου είναι ακάθεκτη.
Το πρωί της 18ης Οκτωβρίου μοίρα του στόλου αποβιβάζει πεζικό και καταλαμβάνει τη Θάσο.
Το μεσημέρι της ίδιας μέρας άλλη μοίρα με επικεφαλής τη ναυαρχίδα “Αβέρωφ”, καταλαμβάνει την Ίμβρο.
Το επόμενο πρωί, 19 Οκτωβρίου, είναι η σειρά της Σαμοθράκης. Τηλεγραφεί προς την κυβέρνηση στην Αθήνα ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης:
“Σήμερον την πρωίαν άπας ο στόλος κατέπλευσεν εις Σαμοθράκην και αποβιβάσας άγημα υπό τον σημαιοφόρον Παναγιώτου κατέλαβον ταύτην. Ο στόλος περιπολεί διαρκώς περί τα Δαρδανέλια, αναμένων ματαίως την έξοδον του εχθρού”.
Οι λιγοστοί Τούρκοι του νησιού παραδόθηκαν αμαχητί. Οι Έλληνες της Σαμοθράκης βγήκαν να προϋπαντήσουν τους ελευθερωτές τους. Όλοι οι Σαμοθρακίτες στους δρόμους και στην εκκλησία για τη δοξολογία, με επικεφαλής τον αρχιερατικό επίτροπο παπα-Ανδρέα Παπανδρέου.
Η Σαμοθράκη πλέον δεν βρίσκεται υπό τον οθωμανικό ζυγό και είναι ελεύθερη. Ξανά ελληνική, όπως χιλιάδες χρόνια πριν.
Χρόνια πολλά Σαμοθράκη.
