Αναμφίβολα το ζώο που διεγείρει τη σκοτεινή μας πλευρά. Όταν ακούμε τη λέξη νυχτερίδα, έρχονται αβίαστα στο μυαλό μας εικόνες που παραπέμπουν σε βαμπίρ, Καρπάθια Όρη και ότι dark μπορεί κανείς να φανταστεί. Ποια είναι, όμως, η πραγματικότητα;
Διεθνής Νύχτα Νυχτερίδων
Η Διεθνής Νύχτα Νυχτερίδων (International Bat Night) καθιερώθηκε το 1997 και έκτοτε πραγματοποιείται κάθε χρόνο το τελευταίο πλήρες Σαββατοκύριακο του Αυγούστου (24-25 Αυγούστου 2024), με σκοπό τη γνωριμία του κοινού με το παρεξηγημένο ζωικό είδος των νυχτερίδων, μέσω διαλέξεων, σεμιναρίων, εκθέσεων και άλλων συναφών εκδηλώσεων. Η πρωτοβουλία ανήκε στις χώρες που έχουν υπογράψει τη Συμφωνία για τη Διατήρηση του Πληθυσμού των Νυχτερίδων της Ευρώπης.
Οι νυχτερίδες είναι τα μόνα θηλαστικά που πετούν. Ανήκουν στην τάξη των Χειροπτέρων (ονομασία που οφείλεται στο Αριστοτέλη), επειδή σε αντίθεση με τα πουλιά δεν διαθέτουν φτερά και πετούν με τη βοήθεια των μπροστινών τους άκρων. Παίζουν σημαντικό ρόλο σε πολλά οικοσυστήματα και στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Συχνά όμως εξοντώνονται από τον άνθρωπο, λόγω προκαταλήψεων (σε πολλούς πολιτισμούς, οι νυχτερίδες συνδέονται με τη μαγεία και τον θάνατο), αλλά και για τροφή.
Για την προστασία των νυχτερίδων στην Ευρώπη υπογράφηκε στις 4 Δεκεμβρίου 1991 στο Λονδίνο η Συμφωνία για τη Διατήρηση των Πληθυσμών των Νυχτερίδων της Ευρώπης (Agreement on the Conservation of Populations of European Bats) υπό την αιγίδα της Σύμβασης για τη διατήρηση των αποδημητικών ειδών που ανήκουν στην άγρια πανίδα (Σύμβαση της Βόνης του 1979). Ο κύριος στόχος της συμφωνίας είναι h καταπολέμηση της εξόντωσής τους, αλλά και των προκαταλήψεων που σχετίζονται με αυτές.
Νυχτερίδες: Μύθοι και πραγματικότητες
Πολύ λίγα ζώα στον κόσμο είναι τόσο παρεξηγημένα, όσο οι νυχτερίδες. Όπως και οι αλεπούδες, σε διάφορους μύθους οι νυχτερίδες παρουσιάζονται ως μοχθηρά ζώα που σκορπούν τον φόβο και τον θάνατο. Η προκατάληψη αυτή ίσως σχετίζεται με το γεγονός ότι οι νυχτερίδες είναι μυστηριώδη ζώα – η νυχτερινή τους πτήση και η παραμονή τους σε σκοτεινές σπηλιές δυσκολεύουν τη μελέτη του είδους. Ο φόβος και η αντιπάθεια που υπάρχει απέναντι τις νυχτερίδες επηρεάζουν το πώς αντιμετωπίζουμε το ιδιαίτερο αυτό ζώο, που είναι το μόνο ιπτάμενο θηλαστικό στον πλανήτη.
Οι πέντε πιο διαδεδομένοι μύθοι για τις νυχτερίδες και τι ισχύει στην πραγματικότητα
ΜΥΘΟΣ 1: Οι νυχτερίδες είναι επικίνδυνες για τον άνθρωπο, αφού μπορεί να του επιτεθούν.
Στην πραγματικότητα, οι νυχτερίδες έχουν ένα φυσικό φόβο για τους ανθρώπους και προτιμούν να παραμένουν μακριά τους. Η διαδεδομένη αντίληψη ότι μπορεί να μπλεχτούν στα μαλλιά μας επειδή είναι τυφλές δεν ευσταθεί, αφού οι νυχτερίδες έχουν μάτια και με αυτά βλέπουν πολύ καλά, ενώ με τον ηχοεντοπισμό μπορούν να αποφεύγουν ακόμα και τα πιο μικρά εμπόδια.
ΜΥΘΟΣ 2: Οι νυχτερίδες είναι φορείς μολυσματικών ασθενειών, τις οποίες μπορεί να μεταδώσουν εύκολα καθώς τρέφονται με αίμα.
Οι νυχτερίδες δεν είναι φορείς μολυσματικών ασθενειών και ούτε τα περιττώματά τους προκαλούν κάποιου είδους ασθένεια. Αντιθέτως, αυτά αποτελούν ένα πρώτης τάξεως λίπασμα! Στην Ευρώπη δεν υπάρχουν νυχτερίδες που τρέφονται με αίμα. Υπάρχουν μόνο τρία τέτοια είδη που ζουν στη Νότια Αμερική και τρέφονται με αίμα μεγάλων ζώων.
ΜΥΘΟΣ 3: Οι νυχτερίδες, όπως και τα τρωκτικά, προκαλούν ζημιές σε ανθρώπινες κατασκευές και περιουσίες.
Οι νυχτερίδες δεν έχουν καμιά σχέση με τρωκτικά, αφού ανήκουν σε εντελώς διαφορετική τάξη, την τάξη των Χειρόπτερων (Chiroptera). Κατ’ ακρίβεια, οι νυχτερίδες είναι πιο κοντά γενετικά στον άνθρωπο αντί στα τρωκτικά! Δεν μασούν σύρματα και δεν κάνουν ζημιές με τα δόντια τους σε ανθρώπινες κατασκευές και περιουσίες.
ΜΥΘΟΣ 4: Οι νυχτερίδες δεν έχουν κανένα όφελος για το περιβάλλον.
Αντιθέτως, οι νυχτερίδες διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της ισορροπίας πολλών οικοσυστημάτων σε όλο τον κόσμο. Μια εντομοφάγος νυχτερίδα μπορεί να καταναλώσει μέχρι και 3.000 έντομα σε ένα βράδυ, συμβάλλοντας στη βιολογική καταπολέμηση επιβλαβών εντόμων. Οι φρουτοφάγες νυχτερίδες τρέφονται κυρίως με υπερώριμα φρούτα που είναι ακατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση, καθώς και με νέκταρ λουλουδιών, συμβάλλοντας στην επικονίαση των φυτών, στη διασπορά των σπόρων και στον έλεγχο επιβλαβών εντόμων που προσβάλλουν τα υπερώριμα φρούτα.
ΜΥΘΟΣ 5: Οι νυχτερίδες δεν κινδυνεύουν γιατί βρίσκονται παντού και σε μεγάλους αριθμούς.
Η αλήθεια είναι ότι οι νυχτερίδες κινδυνεύουν σε παγκόσμιο επίπεδο και γι’ αυτό το λόγο όλα τα ευρωπαϊκά είδη νυχτερίδων προστατεύονται, τόσο από ευρωπαϊκές οδηγίες και συμβάσεις, όσο και από εθνικές νομοθεσίες. Στην Κύπρο έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα 19 είδη νυχτερίδων, τα οποία είναι προστατευόμενα. Τα 18 είδη είναι εντομοφάγα, ενώ ένα είδος, οι φρουτονυχτερίδες, τρέφεται με φρούτα.
Την –σπάνια- επόμενη φορά, λοιπόν, που θα δεις μια νυχτερίδα, αντί να επιδοθείς σε άναρθρες πολεμικές κραυγές, απλά αγνόησε την και θα φύγει. Πίστεψε μας, θα έχει τρομοκρατηθεί περισσότερο από εσένα!
Στη Θράκη έχουμε σαν σημαντικό σημείο αποικίας νυχτερίδων το σπήλαιο της Μαρώνειας όπου συναντούμε τον μεγαλύτερο αριθμό διαφορετικών ειδών νυχτερίδας.
Πηγή: sansimera.gr και ΕΠΒΘ
wikipedia & P. Georgiakakis
