«Όπως ο Ίψεν στον “Εχθρό του λαού” χρησιμοποιεί το θέμα της μόλυνσης των ιαματικών νερών για να μιλήσει για μια σειρά από θέματα σαν τη λειτουργία της δημοκρατίας και την ελευθεροτυπία, διερευνώντας τον τρόπο που ο λαός κρίνει πολιτικά πρόσωπα που τον εκπροσωπούν και πράξεις της εξουσίας, έτσι κι εμείς θέλαμε να πετύχουμε συγκεκριμένα πράγματα. Να αναδείξουμε το πρόβλημα, να ακουστούν οι άνθρωποι της περιοχής με κυρίαρχο φόντο το τοπίο της Ξάνθης, αφού ο φυσικός πλούτος της είναι ίσως το μεγάλο της συγκριτικό πλεονέκτημα. Να μην μείνουμε όμως μόνο εκεί». Με αυτές τις φράσεις ο Βαγγέλης Λάσκαρης, ένας εκ των δημιουργών του μίνι ντοκιμαντέρ με τίτλο «Αιολικά πάρκα: Φάκελος Ξάνθη – Η περίπτωση του Λειβαδίτη», περιγράφει στο ethnos.gr όλα όσα εκτυλίσσονται το τελευταίο διάστημα στην περιοχή και όλα όσα αποτέλεσαν την αφορμή για την παραγωγή μιας ταινίας μικρού μήκους που αναδεικνύει με σαφή και γλαφυρό τρόπο ένα ζήτημα που λίγοι ίσως γνωρίζουν.
Η ιδέα για το ντοκιμαντέρ
Το ντοκιμαντέρ – οδοιπορικό γυρίστηκε την περίοδο που εκκρεμούσε στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, η αίτηση ιδιωτικής εταιρείας για την εγκατάσταση αιολικού πάρκου, εναντίον της οποίας είχαν προσφύγει ο τοπικός Δήμος Ξάνθης και φορείς της περιοχής. Λίγο πριν την εξέταση, η αίτηση αποσύρθηκε και αντικαταστάθηκε από μια πανομοιότυπη που κατατέθηκε από εταιρεία των ίδιων συμφερόντων με την πρώτη. Έτσι ο αγώνας της τοπικής κοινωνίας συνεχίζεται. Με την ίδια ένταση, την ίδια σύμπνοια, την ίδια δυναμική.
Όπως εξηγεί ο κ. Λάσκαρης, κατά τη διάρκεια του lockdown με κάποιους φίλους του Ξανθιώτες και τον Πολιτιστικό Σύλλογο ΠΑΣ ΑΝΤΙΚΑΣ που δραστηριοποιείται στην πόλη, υπήρχαν συνεχώς συζητήσεις και σκέψεις για το τι θα μπορούσε να γίνει ώστε να αναδειχθεί η περιοχή και τα χαρακτηριστικά της γνωρίσματα έξω από τον συνηθισμένο και στερεοτυπικό τρόπο.
«Όταν μάθαμε την είδηση ότι έγινε αίτηση αδειοδότησης για τοποθέτηση ανεμογεννητριών στην περιοχή του Λειβαδίτη σκεφτήκαμε πως αυτό αποτελεί ένα σοβαρό λόγο για να προχωρήσουμε στην παραγωγή ενός ντοκιμαντέρ. Έπρεπε να μπορέσουμε να δούμε τελικά τι μοντέλο ανάπτυξης θέλουμε, θα περιλαμβάνει την κοινωνική πλειοψηφία ή μόνο λίγους; Πώς μπορεί η πλειοψηφία να συμμετάσχει σε ένα αναπτυξιακό μοντέλο και να κερδίσει κι αυτή; Ποιες είναι οι προτεραιότητες που βάζει η πολιτεία; Πώς αντιμετωπίζουμε την κλιματική κρίση; Μόνο ως ευκαιρία για επενδύσεις; Τι ενδιαφέρει πραγματικά και τι είναι αυτό που εμποδίζει την περιοχή να προχωρήσει; Πώς φαντάζονται τις ζωές τους οι άνθρωποι και τι θέλουν για το μέλλον;», περιγράφει ο ίδιος.
Μια κοινωνία σύσσωμη στον αγώνα
Ανάμεσα όμως σε όσα προκαλούν εντύπωση, παρατηρώντας κανείς κάθε λεπτό της μικρής ταινίας, είναι και η μαζικότητα με την οποία απέκτησε ζωή το κίνημα και εκφράστηκε η αντίδραση απέναντι στα σχέδια για την τοποθέτηση ανεμογεννητριών στην περιοχή του Λειβαδίτη. Είναι άλλωστε κάτι που γίνεται εμφανές καθ’ όλη τη διάρκεια του βίντεο. Για το θέμα ρωτήσαμε την άποψη του κ. Λάσκαρη ο οποίος βρέθηκε στην περιοχή και έζησε από κοντά τους ανθρώπους μέχρι να ολοκληρωθεί η δουλειά.
«Είδα την μεγάλη πλειοψηφία μιας ολόκληρης πόλης κι ενός ολόκληρου νομού να συμφωνεί και να είναι απέναντι στην τοποθέτηση ανεμογεννητριών στην περιοχή του Λειβαδίτη. Το επιστημονικό και πολιτικό προσωπικό, οι επιχειρηματίες – και όχι μόνο του πρωτογενούς τομέα και του τουριστικού κλάδου που θίγονται άμεσα – φορείς, οργανώσεις, πολίτες. Είδα επίσης μια δίψα για να ενημερωθούν», τονίζει.
«Όλοι αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι απέναντι στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στις επενδύσεις πράσινης ανάπτυξης. Οι περισσότεροι μάλιστα ξέρουν ή κατάλαβαν πως είναι μια ευρωπαϊκή κατεύθυνση και νοιάζονται πραγματικά και για την κλιματική κρίση, αντιλαμβάνονται τις προκλήσεις και θέλουν ανάπτυξη στην περιοχή τους. Αλίμονο. Θέλουν όμως να μάθουν και να ενημερωθούν. Για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των αιολικών πάρκων. Αναρωτιούνται γιατί φυτρώνουν οι ανεμογεννήτριες σαν τα μανιτάρια; Γιατί τις προτιμούν σε σχέση με τα φωτοβολταϊκά; Πού πρέπει να τοποθετηθούν και πως επιλέγονται οι περιοχές», συμπληρώνει.
«Δεν υπήρξε ενημέρωση»
Όπως σχολιάζει ο δημιουργός της ταινίας, σύμφωνα με όσα τόνισαν οι κάτοικοι, προκύπτει πως δεν υπήρξε καμία ενημέρωση για τα όσα προγραμματίζονται. «Ένα ωραίο πρωί μάθανε τα νέα. Κι αυτό κάποιους τους απογοητεύει και άλλους τους εξοργίζει. Σίγουρα είναι υποτιμητικό», λέει για την ακρίβεια.
Αναφερόμενος στις μελλοντικές κινήσεις των κατοίκων, στην περίπτωση που τα αιτήματά τους δεν εισακουστούν, ο κ. Λάσκαρης υπογραμμίζει πως «η ένταση της αντίδρασης εξαρτάται κι από την ένταση της επίθεσης που θα δεχτεί κάποιος. Από το πόσο βίαια του ανατρέπεις την ζωή, τα δικαιώματα και το περιβάλλον του. Το περιβάλλον με όλες του τις έννοιες». Παράλληλα, προσθέτει πως «είναι και μια συζήτηση πολιτική, καθώς το νομικό πλαίσιο στο παρελθόν ήταν ισορροπημένο και εμπόδιζε την εγκατάσταση αιολικών σε περιοχής Natura με υψηλό οικολογικό ενδιαφέρον». Αυτή είναι η ειδοποιός διαφορά, που αναγκάζει τους κατοίκους να διαμαρτυρηθούν για την «εισβολή» σε μια πολύ παρθένα περιοχή που υπό άλλες συνθήκες θα απολάμβανε ειδικής και αυτονόητης προστασίας.
Οι αντιδράσεις για τον τουρισμό και την εργασία
Αξίζει να αναφερθεί πως βασικό αντικείμενο του ντοκιμαντέρ αποτελεί, μεταξύ άλλων, η απώλεια αρκετών θέσεων εργασίας και το πλήγμα στον τουρισμό, που θα προκύψουν αν το αξιοθέατο του Λειβαδίτη πάψει να προσελκύει τους τουρίστες που επισκέπτονται κάθε χρόνο την περιοχή. «Είναι σαφές πως αν σε μια περιοχή τοποθετήσεις ανεμογεννήτριες ο τουρίστας δεν θα την επισκεφτεί. Τι να έρθει να δει, την ανεμογεννήτρια πάνω από το κεφάλι του; Επίσης οι περισσότεροι κάτοικοι που μένουν μόνιμα στην περιοχή είναι αγρότες, κτηνοτρόφοι, έχουν ή απασχολούνται σε τουριστικές μονάδες, ταβέρνες, σε δραστηριότητες στη φύση και σε επαγγέλματα που έχουν να κάνουν με το δάσος, είναι υλοτόμοι για παράδειγμα. Μια βίαιη επέμβαση στην περιοχή με την δημιουργία αιολικού πάρκου που θα χρειαστεί να ανοιχτούν δρόμοι να πέσουν τόνοι μπετόν, με τον εκκωφαντικό θόρυβο να κυριαρχεί στην ατμόσφαιρα είναι αναμενόμενο πως και τα ζώα, πρόβατα, αγελάδες θα διωχθούν και μονάδες κτηνοτροφικές θα κλείσουν.
Χωράφια που καλλιεργούνται σήμερα θα απαλλοτριωθούν και κανένας δεν θα έκανε φυσικά ξενοδοχειακή μονάδα στην περιοχή, αλλά κι ούτε θα επέλεγε να την επισκεφτεί ενώ και δραστηριότητες όπως πεζοπορίες μέσα στο δάσος κι άλλες παρόμοιες θα εξαφανιστούν. Οι περιοχές αυτές θα ερημώσουν σταδιακά, αυτό θα είναι το αποτέλεσμα των θέσεων εργασίας που θα χαθούν, οι κάτοικοι τους θα αναγκαστούν να τις εγκαταλείψουν. Και μην ξεχνάμε, τέλος, πως μιλάμε για ακριτικά χωριά, κοντά στα σύνορα μας», σημειώνει ο κ. Λάσκαρης.
Επισημαίνεται πως το συγκεκριμένο θέμα συγκέντρωσε το ενδιαφέρον, μετά την αίτηση εταιρείας για την εγκατάσταση 14 τεράστιων ανεμογεννητριών ύψους 210 μέτρων σε μια περιοχή έντονου οικοτουριστικού ενδιαφέροντος, όπου βρίσκεται ένας από τους μεγαλύτερους καταρράκτες των Βαλκανίων.
Στο ντοκιμαντέρ – οδοιπορικό τοποθετούνται, μεταξύ άλλων, καθηγητές Πανεπιστημίου, πολιτικοί, εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης, επαγγελματίες του οικοτουρισμού, μέλη φυσιολατρικών και πολιτιστικών συλλόγων, εκπαιδευτικοί, κάτοικοι της περιοχής. Πρόκειται για μια παραγωγή του Συλλόγου “ΠΑΣ Αντίκας” και της ProvaT.O. Athens.
Συντελεστές
- Μουσική: Αγγελική Γρηγοροπούλου
- Μοντάζ: Ίρις Κατσούλα
- Ηχοληψία – συνεντεύξεις: Βαγγέλης Λάσκαρης
- Κάμερα: Ίρις Κατσούλα
- Κάμερα 2: Ηλίας Γερμαντζίδης
- Πλάνα drone: Φώτης Αρναούτογλου
- Οργάνωση εκτέλεση παραγωγής: Βαγγέλης Λάσκαρης
Πηγή: ethnos.gr
