Τον τελευταίο καιρό, υπάρχει η τάση η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) να χρηματοδοτεί την παραγωγή νέων καινοτόμων καλλιεργειών (τσουκνίδα, φαγόπυρο, σταροκρίθαρο, κινόα κ.ά.), όπως και διαχειριστικές τεχνικές που συσχετίζονται με τη Γεωργία Ακριβείας, τους δορυφόρους, την τεχνητή νοημοσύνη κ.λπ. Εύλογο είναι να υπάρχουν ερωτήματα από τους παραγωγούς σχετικά με την εύρεση πολλαπλασιαστικού υλικού, προκειμένου να εγκατασταθούν αυτές οι καλλιέργειες, βιομηχανιών που θα επεξεργαστούν τα εξειδικευμένα προϊόντα, όπως -και κυρίως- αγορών που θα τα απορροφήσουν.
Από την άλλη, λύσεις που έχουν δοκιμαστεί και έχουν συμβάλει στην ανάπτυξη κλάδων της φυτικής παραγωγής παραβλέπονται, χαρακτηρίζονται μη καινοτόμες και δεν χρηματοδοτούνται. Σε μερικές από αυτές τις «συντηρητικές», «μη καινοτόμες» καλλιέργειες ή τεχνικές θα αναφερθούμε παρακάτω.
Ζωική Παραγωγή
Όσον αφορά τη ζωική παραγωγή, είναι γνωστό ότι κτηνοτροφία δίχως φθηνές ζωοτροφές δεν δύναται να υπάρξει. Ο μεγαλύτερος παραγωγός κρέατος στον κόσμο είναι πλέον η Βραζιλία, η οποία, χάριν των τεραστίων εκτάσεων που διαθέτει παράγει πάμφθηνη σόγια και συνεπώς κρέας.
Η παραγωγή χλωρής βιομάζας στη Νότια Ευρώπη είναι 2-2,5 τόνοι/στρέμμα χλωρή βιομάζα, ενώ στις χώρες του Benelux, ένα κομμάτι της Δυτικής Γαλλίας και της Γερμανίας, είναι 12-14 τόνοι/στρέμμα, με αποτέλεσμα αυτές οι περιοχές να πνίγουν την Ευρώπη με φθηνά κτηνοτροφικά προϊόντα. Μερικές από τις λύσεις που έχουν δοκιμαστεί στην Ελλάδα, έχουν επιτύχει και θα έπρεπε κανονικά να επιδοτούνται, είναι οι παρακάτω:
✱ Καλλιέργεια Μηδικής. Ως γνωστόν, η μηδική είναι το σημαντικότερο χορτοδοτικό φυτό της Νότιας Ευρώπης. Με υψηλές αποδόσεις, η αρδευόμενη μπορεί να φτάσει τους 2,5 τόνους/στρέμμα ξηρό σανό, ενώ σε δικά μας πειράματα η ξερική μηδική έφτασε τους 0,8 τόνους/στρέμμα σε περιοχές του θεσσαλικού κάμπου και σε ημιορεινές περιοχές οι αποδόσεις ήταν υψηλότερες. Επίσης, η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη φτάνει στο 22%.
Η μηδική έχει πολύ χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, θεωρείται φυτό-καμήλα όσον αφορά την ανοχή στην ξηρασία, ως ψυχανθές δεν απαιτεί λιπάνσεις με άζωτο. Επίσης, βελτιώνει τη δομή του εδάφους και αυξάνει τη γονιμότητα.
Στο εξωτερικό χρησιμοποιείται σε τεχνητούς λειμώνες σε συγκαλλιέργεια με πολυετή αγρωστώδη (φεστούκα, λόλιο, δακτυλίδα) για απευθείας βόσκηση χωρίς να προκαλείται τυμπανισμός στα ζώα.
✱ Συγκαλλιέργειες ψυχανθών με αγρωστώδη. Οι συγκαλλιέργειες (μείγματα) μπορούν να αποδώσουν έως 1,2 τόνους με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη (17%). Έχουν παρόμοια πλεονεκτήματα με τη μηδική, ενώ το χωράφι μπορεί να απελευθερωθεί νωρίς και να ακολουθήσει δεύτερη καλλιέργεια.
✱ Η τεχνική της ενσίρωσης. Η ενσίρωση δεν έχει προχωρήσει στην προβατοτροφία, ενώ κυρίως ενσιρώνεται μόνο το καλαμπόκι. Η ενσιρωμένη βιομάζα έχει υψηλότερη διατροφική αξία κατά 20%, ενώ κατά την ξήρανση του σανού στον ήλιο, ένα 20%-30% χάνεται.
Φυτική παραγωγή
Όσον αφορά τη φυτική παραγωγή και ειδικότερα τα φυτά μεγάλης καλλιέργειας, μερικές από τις καλλιέργειες ή τεχνικές που έχουν δοκιμαστεί και αποδεδειγμένα απαιτούν χαμηλές εισροές και έχουν μικρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, είναι οι ακόλουθες:
✱ Το χειμερινό ρεβίθι. Το ρεβίθι, εάν σπαρθεί τον Νοέμβριο, μπορεί να έχει πολύ υψηλές αποδόσεις με μικρή απαίτηση σε άρδευση, ενώ δεν θέλει καθόλου άζωτο. Οι αποδόσεις με 2-3 αρδεύσεις, εφόσον επικρατεί ξηρασία κατά τη διάρκεια του γεμίσματος, μπορεί να οδηγήσουν εύκολα σε απόδοση πάνω από 400 κιλά/στρέμμα. Το χειμερινό ρεβίθι, βέβαια, θα έχει μέγεθος σπόρου λίγο μικρότερο από το ανοιξιάτικο, όμως θα υπάρχει μεγάλο όφελος από τις μειωμένες εισροές σε λιπάσματα και φυτοπροστατευτικά.
✱ Τα σιτηρά. Το κριθάρι μπορεί να έχει εκπληκτικές αποδόσεις (800 κιλά/στρέμμα) ξερικό και είναι ιδιαίτερα προσαρμοσμένο στην Ελλάδα. Ποικιλίες μαλακού σιταριού ανοιξιάτικου τύπου παρουσιάζουν ζωηρή ανάπτυξη την ψυχρή περίοδο, με αποτέλεσμα να είναι ιδιαίτερα ανθεκτικές στην ξηρασία, έχουν τεράστιες αποδόσεις (700 κιλά/στρέμμα) και μερικές από αυτές έχουν και υψηλή ποιότητα.
Το σκληρό σιτάρι μπορεί να υπολείπεται σε αποδόσεις σε σχέση με κριθάρι και μαλακό όταν υπάρχουν συνθήκες καύσωνα, αλλά όταν η χρονιά είναι κανονική, οι αποδόσεις του είναι παρόμοιες με του μαλακού. Τέλος, πολύ ανθεκτικό στην ξηρασία είναι το τριτικάλε, με πολύ υψηλές αποδόσεις σε σπόρο και βιομάζα, ενώ η βρώμη προτείνεται ιδιαίτερα στα φτωχά εδάφη, για παραγωγή βιομάζας.
✱ Η τεχνική καλλιέργειας. Οι εδαφολογικές αναλύσεις είναι πραγματικά φθηνές (10-20 ευρώ), παρ’ όλα αυτά οι παραγωγοί δεν κάνουν. Υπάρχει μάλιστα πτώση στα δείγματα που παραλαμβάνονται από τα Ινστιτούτα. Οπότε, νομίζω το πρώτο βήμα θα πρέπει να είναι να κάνει κάποιος τουλάχιστον κάθε τρία χρόνια ανάλυση για να δει τουλάχιστον τα βασικά θρεπτικά στοιχεία (άζωτο, φωσφόρος, κάλιο) και μετά να προχωρήσει σε γεωργία ακριβείας.
του Δημήτρη Μπαξεβάνου, γεωπόνου ερευνητή
ΠΗΓΗ:ypaithros.gr
