Θα μπορούσε να είναι μια εγκατάσταση arte povera, φτιαγμένη από τον Γιάννη Κουνέλλη. Οταν η Αγγελική Γιαννακίδου, ιδρύτρια του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης, που είναι τα αυτιά, τα μάτια και η καρδιά της στήλης στον Εβρο, μου έστειλε τις φωτογραφίες, λογικό ήταν ότι είναι εικαστική εγκατάσταση. Ομως ήταν κάτι άλλο, πολύ πιο συγκινητικό. Το παλαιό δημοτικό σχολείο στο χωριό Σοφικό, 12 χιλιόμετρα βόρεια του Διδυμοτείχου, ήταν ρημαγμένο από τα κύματα των προσφύγων που πέρασαν πρόσφατα από εκεί. Δυο-τρεις χωρικοί βάλθηκαν να το επαναφέρουν στη ζωή με προσωπική εργασία. Αλλαξαν τα σπασμένα τζάμια, το έβαψαν, το φρόντισαν, και ένας από αυτούς, ο αγρότης Σπύρος Ουζουνίδης, πήγε ένα βήμα πιο πέρα.
Συγκέντρωσε αντικείμενα μνήμης και ιστορίας του χωριού, και τα τοποθέτησε στις αίθουσες. Παλιές ελληνικές σημαίες, φωτογραφίες, κορνίζες και φορεσιές, εικονοστάσια και υφαντά. Εκτός του ότι το τελικό αποτέλεσμα εκπλήσσει το βλέμμα, σκέφτεται κανείς και κάτι ακόμα. Γιατί στον Εβρο οι άνθρωποι δεν περιμένουν από το κράτος, τον δήμο, την περιφέρεια αλλά μόνοι τους νοικοκυρεύουν και περισώζουν.
«Ισως φταίει ότι είμαστε τόσο μακριά από το κέντρο, και καμιά φορά τόσο ξεχασμένοι, που δεν μας μένει και κάτι άλλο», λέει η Αγγελική, που έχει γνώση από πρώτο χέρι τι συμβαίνει σε όλα τα χωριά της περιοχής. Μου διηγείται την ιστορία του Σοφικού, που ήταν και αυτό χωριό φτιαγμένο από πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη το 1923, με 3.000 κατοίκους πληθυσμό στην ακμή του. Τις επόμενες δεκαετίες ήρθαν οι δύσκολες εποχές, η μαζική μετανάστευση στη Γερμανία, στο Βέλγιο, στον Καναδά, στην Αυστραλία. Ο τόπος ερήμωσε και σήμερα ζουν εκεί 300 ψυχές. Το παλιό σχολείο έκλεισε και διερχόμενοι το χρησιμοποιούσαν για πρόχειρο κατάλυμα. «Ομως εδώ στον Εβρο υπάρχει ακόμα η πίστη πως αν θες κάτι να βελτιωθεί, μπορείς να το κάνεις εσύ με τα χέρια σου, να μην πικραίνεσαι περιμένοντας ίσως μια βοήθεια που δεν θα έρθει. Ετσι ξεκίνησε η αποκατάσταση του χώρου, που έγινε με αγάπη και μεράκι, ένα μικρό έργο που δίνει όμως πίστη και ζωή στο Σοφικό», λέει η κ. Γιαννακίδου.
Σε μια άλλη πρόσφατη συνέντευξη, η Αλεξάνδρα Μαρτίνου, μιλώντας για φιλανθρωπικά έργα που έχει κάνει το «Μαζί για το Παιδί» στη Θράκη, μου έλεγε πόσο της έκανε εντύπωση ότι όταν χαλούσε κάτι στα σχολεία εκεί, οι ίδιοι οι γονείς το έφτιαχναν αμέσως. Μνημονεύοντας τα 103 χρόνια της ένωσης της περιοχής με την Ελλάδα, αλλά και τον αιώνα που πέρασε από το 1922, που άλλαξε τη γεωγραφική αυτή ζώνη δημογραφικά, αξίζει να γυρίζουμε το κεφάλι στον μακρινό Βορρά για να παίρνουμε μαθήματα αυτάρκειας.
ΠΗΓΗ: kathimerini.gr – Μαργαρίτα Πουρνάρα
